Skutki podatkowe darowizny artykułów spożywczych

W zbliżającym się okresie przedświątecznym oraz przy okazji przeprowadzanych inwentaryzacji, warto pamiętać, że w zakresie darowizn artykułów spożywczych, przepisy podatkowe oferują przedsiębiorcom specjalne rozwiązania. Dzięki temu, zamiast marnować towary spożywcze, można je przekazać na cele charytatywne, jednocześnie płacąc niższe podatki. Należy jedynie pamiętać o przestrzeganiu zawartych w przepisach warunków.

Darowizna artykułów spożywczych a VAT

Przedmiotem opodatkowania, zgodnie z art. 5, ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), jest między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Artykuł 7 ust. 2 ustawy o VAT rozszerza tę definicję i wskazuje, iż „przez dostawę towarów rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.”

W związku z tym, darowizna, czyli umowa, zgodnie z którą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku (art. 888 kodeksu cywilnego), stanowi co do zasady przedmiot opodatkowania.

Na szczęście art. 43, ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT, zwalnia z opodatkowania produkty spożywcze, pod warunkiem, że przekazywane są na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej.

Zwolnieniu nie podlegają jedynie napoje alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 1,2% oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5%,

Lista podmiotów, które zgodnie z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie mają status organizacji pożytku publicznego, dostępna jest na przykład na stronie: https://www.mpips.gov.pl/bip/wykaz-organizacji-/ Jeśli zatem nasz obdarowany znajduje się na tej liście, musimy pamiętać, aby odpowiednio udokumentować darowiznę i zastrzec, że przekazane artykuły spożywcze muszą zostać przeznaczone na cele działalności charytatywnej. Najlepszym rozwiązaniem, po stronie darczyńcy, będzie posiadanie oświadczenia obdarowanego o wykorzystaniu otrzymanych towarów na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację. Obdarowany natomiast powinien prowadzić dokumentującą to ewidencję. Jeżeli określenie przeznaczenia otrzymanych przez organizację pożytku publicznego towarów nie jest możliwe lub wykorzystanie darowanych artykułów nastąpiło na cele inne niż działalności charytatywnej, zwolnienie nie przysługuje.

Niezwykle istotne jest  także określenie początkowego przeznaczenie zakupionych artykułów spożywczych. Należy pamiętać, że jeżeli przedmiot darowizny nabyty został jedynie w celu nieodpłatnego przekazania, to podatnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT już w momencie nabycia artykułów spożywczych. Jeżeli nasze przedsiębiorstwo będzie kupowało produkty spożywcze jedynie w celu przekazania ich w drodze darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego, w żadnym momencie towary te nie będą służyły mu do wykonywania czynności opodatkowanych, w związku z tym nie będziemy mieli prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie tych towarów.

Zaliczenie darowanych artykułów spożywczych do kosztów podatkowych

Dodatkowo, darczyńca może skorzystać z preferencji w zakresie podatku dochodowego (PIT i CIT). Co prawda, w obu ustawach darowizny i ofiary wszelkiego rodzaju wymienione zostały w zamkniętym katalogu wydatków nieuznawanych za koszty (art. 16 ust. 1 pkt 14 ustawy o CIT oraz art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT), zastrzeżono jednak, że kosztem uzyskania przychodów są koszty wytworzenia lub cena nabycia produktów spożywczych, o których mowa w  art. 43, ust 1, pkt 16 ustawy o podatku od towarów i usług. Także tu istnieje zastrzeżenie, że obdarowany musi posiadać status organizacji pożytku publicznego, a przekazane artykuły spożywcze muszą zostać przeznaczone na cele działalności charytatywnej przez te organizacje. Należy również pamiętać, że darowizna zaliczona do kosztów uzyskania przychodu nie może zostać powtórnie odliczona od podstawy opodatkowania. Istnieje możliwość odliczenia darowizny dopiero w ramach zeznania rocznego. W przypadku osób prawnych, zgodnie z art. 18 ust. 1 pkt1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych  przekazana darowizna nie może przekroczyć 10% dochodu i należy ją wykazać w załączniku CIT-8/O/. Osoby fizyczne natomiast ,muszą wypełnić dodatkowo PIT/O, a łączna kwota odliczeń nie może w roku podatkowym przekroczyć 6% dochodu (art. 26 ust.10 pkt 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W przypadku darowizny artykułów spożywczych nie ma więc wątpliwości, że dobroczynność niesie za sobą preferencje i korzyści podatkowe. Mając w pamięci jedynie kilka warunków wymienionych w ustawach podatkowych, można pomóc potrzebującym z korzyścią zarówno dla obdarowanego jak i darczyńcy.