Odliczenie podatku VAT od dokonanych transakcji stanowi prawo podatnika. Zgodnie z art. 96 ustawy o VAT urzędy skarbowe mają prawo do wykreślenia czynnych podatników z rejestru VAT, w stosunku do których istnieje prawdopodobieństwo nieprowadzenia działalności gospodarczej. Głównymi przyczynami wykreślenia z rejestru są sytuacje, w których nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem lub jego pełnomocnikiem, podatnik nie istnieje albo pełnomocnik się nie stawia na wezwania organu podatkowego. Weryfikowane jest także czy działalność nie została zawieszona, czy zostały złożone wymagane deklaracje, czy w złożonych deklaracjach podatnik wskazał sprzedaż czy nabycie towarów oraz czy dany podatnik miał pewność lub przypuszczał, że jego kontrahenci brali udział w nierzetelnym rozliczaniu podatku. W związku z tym zaczęto kontrolować wnikliwie transakcje dokonywane pomiędzy kontrahentami.
Czynny podatnik VAT
Ustawa o VAT dokładnie definiuje nam kto jest czynnym podatnikiem. Zgodnie z art. 15 tej ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą. Więcej informacji na ten temat w naszym artykule pt. „Strony transakcji”.
Czynny podatnik VAT ma prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, wynikający z faktur, które otrzymał kupując usługi albo towar w związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą.
Status czynnego podatnika wymaga:
- złożenia zawiadomienia naczelnikowi urzędu skarbowego o tym, że chce się rozliczać jako podatnik VAT czynny (formularz VAT-R);
- składania deklaracji podatkowych oraz plików JPK VAT;
- prowadzenia ewidencji rejestru VAT;
- wpłacania do urzędu skarbowego VAT-u wynikającego z deklaracji.
Warto wspomnieć, że możliwość wyboru statusu podatnika VAT czynnego albo podatnika VAT zwolnionego nie dotyczy podmiotów wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
Wsparcie procesów finansowo-księgowych >> Dowiedz się więcej >>
Kontrahent zagraniczny
Zagraniczni podatnicy nieprowadzący w Polsce działalności gospodarczej w sposób stały mogą zarejestrować się w naszym kraju na potrzeby VAT. Spółka zagraniczna chcąca zostać zarejestrowanym podatkiem VAT musi złożyć w języku polskim wymagane przez urząd skarbowy dokumenty do których zalicza się:
- formularz NIP -2 ;
- formularz VAT-R ;
- umowa spółki (aktu założycielskiego/aktu notarialnego/statutu);
- aktualny odpis z rejestru przedsiębiorców w kraju zarejestrowania spółki;
- aktualne potwierdzenie rejestracji do VAT wydane przez władze podatkowe kraju prowadzenia działalności;
- umowa z bankiem potwierdzająca otwarcie rachunku bankowego w Polsce;
- umowa z biurem rachunkowym;
- jeśli spółka ustanowi pełnomocnika to: Pełnomocnictwo (oryginał lub kopia poświadczona notarialnie-wersja obcojęzyczna oraz tłumaczenie) do rejestracji spółki udzielone przez osoby (z imienia i nazwiska) reprezentujące spółkę zgodnie z rejestrem handlowym dla osoby fizycznej + (opłata 17 zł za każdą osobę upoważnioną);
- dokładny opis działalności spółki w Polsce.
Odliczenie podatku VAT od kontrahentów niezarejestrowanych na potrzeby VAT
Istotne jest wskazanie, że podatnicy mają prawo do odliczenia podatku z otrzymanej faktury w przypadku rzeczywistego wykorzystania towarów lub usług do wykonywania czynności opodatkowanych. Organy podatkowe stoją jednak na stanowisku, że nie ma możliwości odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez podmiot nieposiadający statusu czynnego podatnika VAT, a sam fakt otrzymania faktury z wykazanym podatkiem VAT nie jest wystarczającą przesłanką do obniżenia podatku należnego.
W wyroku NSA z 7 marca 2018 r., sygn. akt I FSK 769/16 czytamy jednak, że jeżeli transakcji dokonano w dobrej wierze i sama transakcja nie budzi zastrzeżeń, podatnik nie traci prawa do odliczenia VAT z faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany dla celów VAT.
Na stronach Sejmu z kolei znajdziemy informację:
(…) brak zarejestrowania dostawcy towaru/usługodawcy jako podatnika VAT czynnego w związku z realizacją procesu rejestracji, jako taki nie pozbawia nabywcy automatycznie towaru/usługi prawa do odliczenia podatku naliczonego. Jednocześnie jednak nabywca towarów w przypadku pojawiających się wątpliwości odnośnie kontrahenta (gdzie brak rejestracji kontrahenta stanowi istotną okoliczność, która powinna być wzięta pod uwagę) powinien zachować szczególną ostrożność i przedsięwziąć wszystkie działania, jakich można od niego racjonalnie oczekiwać, w celu upewnienia się, że dokonywana przez niego transakcja nie prowadzi do udziału w przestępstwie podatkowym.
Dlatego pozytywne stanowiska Trybunału, sądów administracyjnych oraz Ministerstwa Finansów nie powinny uśpić czujności podatników.
Aby mieć pewność, że podmiot, z którym podatnik podejmuje współpracę jest legalnie działającym podatnikiem należy sprawdzić jego status na stronach Ministerstwa Finansów:
