Jak ustalić wartość początkową środka trwałego?

Zgodnie z art. 3. ustawy o rachunkowości przez środki trwałe rozumie się rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Zalicza się do nich w szczególności:

a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,
c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,
d) inwentarz żywy.

Zgodnie z art. 9. ust. 1. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy są obowiązani do uwzględniania w ewidencji środków trwałych informacji niezbędnych do obliczenia wysokości odpisów amortyzacyjnych.
Taką informacją jest wartość początkowa środka trwałego.

W przypadku, gdy wartość początkowa środka trwałego nie przekracza 3 500 zł podatnicy mogą dokonać odpisu amortyzacyjnego jednorazowo  w miesiącu oddania środka trwałego do używania albo w miesiącu następnym. Dlatego też właściwe ustalenie wartości początkowej jest bardzo istotne.

Sposób ustalenia wartości początkowej środka trwałego uzależniony jest od sposobu w jaki środek trwały został nabyty.

Poniżej przedstawiono najczęstsze formy nabycia środków trwałych wraz z odpowiadającą im metodą ustalenia wartość początkowej:

•    Środki trwałe pozyskane w drodze odpłatnego nabycia

Środki te  wyceniamy zgodnie z ceną ich nabycia, którą stanowi  kwota należna sprzedającemu pomniejszona o podatek od towarów i usług (jeżeli nabywcy przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony) i opusty, powiększona o koszty związane z zawarciem transakcji aż do momentu przyjęcia środka trwałego do użytkowania w tym:

• transport, załadunek i wyładunek, ubezpieczenie w drodze,
• przystosowanie do użytku aż do momentu przyjęcia środka do użytkowania.

Jeśli środek trwały zakupiono w ramach importu, cenę nabycia powiększa się o cło i podatek akcyzowy.
Jeśli zakup środka trwałego został sfinansowany dzięki pożyczce lub kredytowi, wartość tego środka powiększą odsetki naliczone do momentu przyjęcia środka do użytkowania.

W przypadku zakupu środka trwałego w walucie obcej wartość początkową należy dodatkowo skorygować o różnice kursowe, jeśli zapłata została dokonana przed przyjęciem środka trwałego do użytkowania.

• Środki trwałe wytworzone we własnym zakresie

Środki wytworzone we własnym zakresie wyceniamy zgodnie z kosztami wytworzenia.
Zgodnie z art. 16g. ust. 4  ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych za koszt wytworzenia uważa się wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi, i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych.

Do kosztu wytworzenia nie zalicza się:

• kosztów ogólnych zarządu,
• kosztów sprzedaży oraz
• kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania.

Warto dodać , że zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych do kosztu wytworzenia podatnicy nie zaliczą również wartości własnej pracy, ich małżonków i małoletnich dzieci.

• Środki trwałe nabyte w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób

Zgodnie z art.16g ust.1. w przypadku nabycia środka trwałego w drodze spadku, darowizny lub w inny nieodpłatny sposób za wartość początkową przyjmujemy wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.

• Środki trwałe nabyte w postaci wkładu niepieniężnego

W razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego wniesionego do spółki albo spółdzielni za wartość początkową uważa się ustaloną przez podatnika, na dzień wniesienia wkładu wartość poszczególnych środków trwałych, nie wyższą jednak od ich wartości rynkowej.

W razie nabycia w postaci wkładu niepieniężnego (aportu) wniesionego do spółki niebędącej osobą prawną za wartość początkowa uważa się:

• wartość początkową, od której dokonywane były odpisy amortyzacyjne – jeżeli przedmiot wkładu był amortyzowany,
• wydatki poniesione na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, niezaliczone do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie – jeżeli przedmiot wkładu nie był amortyzowany,
• wartość rynkowa – jeżeli ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu przez wspólnika wnoszącego wkład, będącego osobą fizyczną, jest niemożliwe i przedmiot wkładu nie był wykorzystywany przez wnoszącego wkład w prowadzonej działalności gospodarczej, z wyłączeniem wartości niematerialnych i prawnych wytworzonych przez wspólnika we własnym zakresie;

Jeśli środek trwały stanowi współwłasność przedsiębiorcy, wartość początkową ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku.

Aneta Miłkowska
Specjalista