ALKOHOL W KOSZTACH PODATKOWYCH

Aby odpowiedzieć na pytanie, czy alkohol może zostać uznany jako koszt uzyskania przychodu, musimy na początku przywołać definicję samego kosztu uzyskania przychodu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (zwaną dalej updop) oraz art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwaną dalej updof) „kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”. Jeśli wydatki spełniają te wymogi, to należy przystąpić do dalszej kwalifikacji konkretnego wydatku ze względu na dodatkowe kryteria wprowadzone w art. 23 ust. 1 updof i art. 16 ust. 1 updop. Zgodnie z nimi, do kosztów uzyskania przychodu zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 28 updop, nie możemy zaliczyć między innymi kosztów reprezentacji, poniesionych w szczególności na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Organy podatkowe w wielu przypadkach wydatki poniesione na alkohol traktują na równi z reprezentacją, co wyklucza zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodu. W związku z brakiem jednoznacznej definicji pojęcia reprezentacji stanowisko w tej sprawie zajęło Ministerstwo Finansów wydając interpretację ogólną Nr DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521 z dnia 25 listopada 2013 r., opartą na wydanym, w składzie siedmiu sędziów, wyroku NSA z 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11.

Zgodnie z interpretacją MF, „nie podlegają wykluczeniu z kosztów uzyskania przychodów „na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 28 updop i art. 23 ust. 1 pkt 23 updof ponoszone przez podatników wydatki na drobne poczęstunki (np. ciastka, paluszki, kanapki), napoje (np. kawa, herbata, woda mineralna, soki), a także posiłki (np. obiady, lunche), niezależnie od miejsca ich podawania (w siedzibie podatnika, czy też poza nią), podawane podczas prowadzenia rozmów z kontrahentami, inwestorami, wykonawcami etc. dotyczących zakresu prowadzonej przez podatników działalności gospodarczej”.

Przy założeniu, że wydatek na konsumpcję został poniesiony w celu uzyskania przychodu i jest prawidłowo udokumentowany, nadal pozostaje wątpliwość, czy wydatek na napoje alkoholowe można tak samo traktować jak wydatek na posiłek. Wśród wydatków, które według Ministra Finansów można zaliczyć w koszty, nie ma bowiem wydatków na alkohol, który także mógłby być serwowany podczas spotkań biznesowych. Przy klasyfikowaniu kosztów (wydatków) jako kosztów reprezentacji kierować się należy indywidualną oceną stanu faktycznego konkretnej sprawy. A do jej oceny pod uwagę należy brać poniższe wytyczne:

1)       Wydatki poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych zaklasyfikowane do kosztów reprezentacji nie zawsze muszą zostać wyeliminowane z kosztów uzyskania przychodu. Ich klasyfikacja powinna odbywać się odrębnie pod kątem warunków i okoliczności uzasadniających ich poniesienie.

2)       Nie jest istotne miejsce, w którym odbywają się poczęstunki. Nie ma znaczenia to czy poczęstunek serwowany był w siedzibie podmiotu czy poza nim.

3)       Wydatki poniesione na zakup żywności, napojów i usług gastronomicznych, których głównym celem było stworzenie pewnego wizerunku podatnika, stworzenie dobrego obrazu firmy czy działalności, wykreowanie pozytywnych relacji z uczestnikami spotkań należy wyłączyć z kosztów uzyskania przychodu.

4)       Ocena wydatków nie powinna opierać się wyłącznie na podstawie takich cech jak wystawność, wytworność, okazałość poczęstunków. Nie jest bowiem możliwe stworzenie takiego samego miernika dla wszystkich podmiotów gospodarczych.

5)       Indywidualna ocena poniesionych kosztów pod kątem okoliczności w jakich doszło do ich poniesienia.

Podatnik kierując się powyższymi wytycznymi w klasyfikacji poniesionych wydatków poniesionych na alkohol jako koszt uzyskania przychodu, powinien zatem brać pod uwagę związek przyczynowo – skutkowy między poniesionym kosztem, a osiągniętym dzięki niemu przychodem. Na podatniku bowiem spoczywać będzie wykazanie, że poniesiony koszt przyczynił się do osiągnięcia przychodu lub na zachowanie bądź zabezpieczenie źródła przychodu.

Przykładem, iż alkohol w niektórych przypadkach może być uznany za koszt uzyskania przychodu, jest Interpretacja Indywidualna z dnia 12.12.2014 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach (IBPBI/1/423-38/14/ESZ). Podmiot gospodarczy prowadzący działalność wydawniczą zwrócił się z pytaniem do organu skarbowego – czy alkohol wykazany na fakturze/rachunku może stanowić koszt uzyskania przychodu. Podmiot we wniosku wykazał, że poniesione wydatki na spotkania z kontrahentami zorganizowane zarówno w siedzibie firmy jak i poza nią mają charakter biznesowy, którego celem jest nawiązanie i prowadzenie współpracy. Poniesione zatem koszty na posiłki oraz napoje, w tym alkoholowe, według podmiotu nie mają znamion reprezentacji, ponieważ ich celem nie jest kreowanie pozytywnego wizerunku ani imponowanie kontrahentowi. W tym przypadku organ podatkowy przychylił się do wniosku podmiotu i zgodził się, że poniesione wydatki mogą zostać zakwalifikowane jako koszty uzyskania przychodu, jeśli w razie kontroli podmiot udowodni w sposób niepodważalny, że koszt ten przyczynił się do osiągnięcia przychodu. Dowodem nie mogą być zatem same faktury (rachunki).

Przeciwne stanowisko natomiast prezentuje interpretacja wydana przez Izbę Skarbową w Poznaniu z dnia 04.04.2016 (ILPB1/415-755/12/16-S/AG). Nie uznaje za zasadne zaliczania do kosztów uzyskania przychodu wydatków na alkohol serwowany podczas dwudniowej konferencji organizowanej przez wnioskodawcę dla swoich kontrahentów albowiem są to wydatki o charakterze reprezentacyjnym.

Z kwestią wydatków na alkohol spożywany podczas imprez integracyjnych zmierzyła się natomiast Izba Skarbowa w Warszawie (interpretacja z dnia 4.08.2015 IPPB5/4510-436/15-2/JC). Wnioskodawca w uzasadnieniu o zaliczeniu alkoholu na imprezach integracyjnych w koszty uzyskania przychodu, argumentował m.in. pozytywnym wpływem na relacje między pracownikami co przekłada się na efektywniejszą pracę, a w konsekwencji na zwiększenie przychodu firmy. Z takim stanowiskiem nie zgodził się jednak organ podatkowy, który stwierdził, że wydatki nie odpowiadają kryteriom z art. 15 ust. 1 updop. Nie uznał bowiem, że takie działanie ma na celu zwiększenie przychodu. Zgodnie z Organem Podatkowym : „Brak jest podstaw do przyjęcia, że konsumpcja alkoholu jako jeden z elementów organizowanych przez Spółkę spotkań integracyjnych współtworzy motywacyjno-organizacyjny ich charakter, a więc pozwala wypełnić przesłankę art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.” W opinii tut. organu, Wnioskodawca nie przedstawił żadnych podstaw ponoszenia wydatków na zakup alkoholu dla pracowników, które można uznać za działanie w celu osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła), a więc o tych, o których stanowi art. 15 ust. 1 updop.

Kwalifikacja każdego przypadku wydatków na alkohol do kosztów podatkowych powinna być odrębna, pod kątem warunków i okoliczności uzasadniających poniesienie takich wydatków. Aspekt celowości wydatku i możliwość udowodnienia działania w celu osiągnięcia przychodu (zachowania lub zabezpieczenia jego źródła) – ma tu nadrzędne znaczenie.

Karolina Podsiedlik
Specjalista ds. księgowości
Grant Thornton