Rozliczenie połączenia spółek metodą łączenia udziałów

Decyzja o połączeniu spółek prawa handlowego jest podyktowana zazwyczaj względami biznesowymi, zmianą modelu biznesowego wynikającego ze zmiany sposobu wykorzystywania majątku spółek łączonych. Jako przesłanką ekonomiczne uzasadniającą przeprowadzenie połączenia może być uproszczenie struktury grupy czy też redukcja kosztów zarządzania tymi spółkami w ramach grupy. Czasami stworzenie jednego silnego podmiotu pozwoli na swego rodzaju elastyczność finansową.

Zgodnie z art. 492 § 1 Kodeksu spółek handlowych, połączenie może być dokonane poprzez przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) w zamian za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie). Spółka przejmująca wstępuje z dniem połączenia we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej. Połączenie następuje z dniem wpisu połączenia rejestru właściwego według siedziby spółki przejmującej.

Na gruncie prawa podatkowego, przejęcie spółki oznacza wystąpienie sukcesji podatkowej. Podmiot występujący w roli sukcesora przejmuje nie tylko obowiązki, ale również prawa przysługujące swojemu poprzednikowi.

Dowiedz się więcej o fuzjach i przejęciach firm-> 

Rozliczenie w VAT

Transakcja polegająca na połączeniu Spółek, w ramach której dochodzi do przejęcia jednej z nich, nie stanowi ani odpłatnej dostawy towarów, ani odpłatnego świadczenia usług.  W związku z tym na żadnej ze stron nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od towarów i usług. Zgodnie z praktyką organów podatkowych przeniesienie majątku w wyniku połączenia traktuje się jako transakcję zbycia przedsiębiorstwa wyłączoną z opodatkowania na podstawie art. 6 pkt.1 ustawy o VAT.

Powyższe nie oznacza jednak, że strony takiej transakcji są wolne od jakichkolwiek obowiązków wynikających z przepisów ustawy VAT. W dniu połączenia spółek traci byt prawny jedna z nich, w związku z czym spółka przejmująca powinna zgłosić zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej przez spółkę przez nią przejętą, składając w urzędzie skarbowym druk VAT-Z wpisując dane spółki przejętej i wskazując jako datę zaprzestania wykonywania przez nią działalności dzień wpisu połączenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Zgłoszenie to stanowić będzie dla organu podatkowego podstawę do wykreślenia spółki przejętej z rejestru podatników.

Spółka przejmująca jest uprawniona do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur wystawionych na spółkę przejmowaną. Uprawnienie to dotyczy zarówno faktur otrzymanych przed, jak i po dniu przejęcia. W przypadku faktur wystawionych przed dniem przejęcia, na których jako nabywca widnieje spółka przejęta, nie ma obowiązku korygowania ich treści. Jeżeli po dniu przejęcia zostanie wystawiona faktura na spółkę, która już nie istnieje, zalecane jest skorygowanie danych odbiorcy. Może to nastąpić również przez wystawienie noty korygującej przez spółkę przejmującą. Ponadto spółce tej przysługuje prawo do zwrotu nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, jeżeli wynika ona z ostatniej deklaracji przejmowanej spółki.

Jeżeli przejęta spółka nie zdążyła udokumentować wykonanej przez siebie czynności podlegającej opodatkowaniu, obowiązkiem jej następcy prawnego jest wystawienie faktury. Zasada ta dotyczy również korygowania wystawionych przez przejętą spółkę faktur. W tym przypadku, na fakturze powinny się znaleźć dane spółki przejmującej.

Warto pamiętać, że spółce przejmującej przysługuje również prawo do korygowania deklaracji podatkowych przejętej spółki.

Rozliczenie  w CIT

Połączenie spółek poprzez przejęcie ich majątku będzie dla spółki przejmującej zdarzeniem neutralnym podatkowo na gruncie CIT pod warunkiem, że zostanie przeprowadzone z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, a jego głównym, lub jednym z głównych celów nie będzie uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania.

W świetle ustawy CIT o wysokość straty poniesionej w roku podatkowym można obniżyć dochód w najbliższych kolejno występujących po sobie pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Przy ustalaniu straty podatkowej z lat ubiegłych w spółce przejmującej nie uwzględnia się straty przedsiębiorstw przejmowanych (łączonych).

Jednak w przypadku, gdy połączenie następuje w ciągu roku podatkowego to możliwe jest przeniesienie na spółkę przejmującą bieżących kosztów i przychodów spółki przejmowanej, tj. kosztów i przychodów trwającego roku podatkowego. Jest to możliwe pod warunkiem, że w związku z połączeniem nie będą zamykane księgi rachunkowe, co z kolei wystąpi w przypadku połączenia rozliczanego metodą łączenia udziałów.

Reasumując należy stwierdzić, że skutki podatkowe połączenia powinny być również jedną z przesłanek branych pod uwagę przy planowaniu tego procesu.