Polityka i zasady Rachunkowości

Polityka rachunkowości jest statutowym dokumentem w każdej działalności gospodarczej. Zawiera informacje o zasadach finansowych według, których będą prowadzone księgi rachunkowe. Które przedsiębiorstwa powinny stworzyć politykę oraz jakie zasady powinna ona zawierać?

 

Czym jest polityka rachunkowości?

Obowiązek posiadania tego dokumentu jest obligatoryjny dla wszystkich działalności. Przedsiębiorstwo nie stosując się do tego przepisu działa wbrew przepisom prawa. Głównym założeniem tego dokumentu jest określenie rzetelnych, jasnych i konkretnych działań w zakresie sytuacji finansowej, majątkowej oraz wyniku finansowego. Prawodawca zakłada, iż ten dokument ma pomóc wyodrębnić z przepisów te, które stosuje się wprost do danego rodzaju działalności. Poprzez to działanie sprawozdanie finansowe ma się cechować precyzyjnością i dokładnością. Dokument ten sporządzony musi być w języku polskim. Zgodnie z art. 10 ust. 2 ustawy o rachunkowości osobą odpowiedzialną za stworzenie oraz aktualizację jest kierownik jednostki. W przypadku korzystania z usług biura rachunkowego kierownik może sporządzić odpowiednią umowę z biurem w celu podpisania współodpowiedzialności za stworzoną politykę, jednak całkowicie się odpowiedzialności zrzec nie może. Powinna ona także zawierać osobę odpowiedzialną za przestrzeganie zasad określonych w polityce rachunkowości oraz w odpowiednich przepisach. Dokument ten sporządzany jest przez księgowego lub przez biuro rachunkowe, jednak to kierownik zobowiązany jest do pisemnego potwierdzenia zaproponowanych zasad.

 

Podmioty zobligowane do stworzenia polityki rachunkowości

Ustawa nakłada obowiązek prowadzenia stosowania zasad rachunkowości w szczególności dla:

• spółek handlowych (osobowych i kapitałowych, w tym również w organizacji) oraz spółek cywilnych, a także innych osób prawnych, w wyjątkiem Skarbu Państwa i Narodowego Banku Polskiego;
• osób fizycznych, spółek cywilnych osób fizycznych, spółek jawnych osób fizycznych oraz spółek partnerskich, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro;
• jednostek organizacyjnych działających na podstawie Prawa bankowego, przepisów o obrocie papierami wartościowymi, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisach o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych lub przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, bez względu na wielkość przychodów;
• jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek, o których mowa w powyższych dwóch punktach.

Wspieramy dynamiczne organizacje w obszarze finansowo-księgowym >> Poznaj nas >> 

Informacje zawarte w polityce rachunkowości

Zgodnie z art. 10 ustawy o rachunkowości dokumentacja ta powinna zawierać następujące informacje:

– określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych;

– przyjętych metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego;

– określenia sposobów prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

a) zakładowego planu kont, ustalającego wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej,

b) wykazu ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – wykazu zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na informatycznych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych,

c) opisu systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera – opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji, w zależności od struktury oprogramowania, wraz z opisem algorytmów i parametrów oraz programowych zasad ochrony danych, w tym w szczególności metod zabezpieczenia dostępu do danych i systemu ich przetwarzania, a ponadto określenie wersji oprogramowania i daty rozpoczęcia jego eksploatacji

– opis systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

 

Zasady rachunkowości

Spółki mają obowiązek stosować przyjęte przez siebie zasady rachunkowości, które rzetelnie i  jasno przedstawiają sytuacje majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Poniżej kilka zasad rachunkowości które zostały zawarte w ustawie o rachunkowości:

• Zasada ciągłości działania – oznacza ona, że przyjętą przez jednostkę politykę firmy należy stosować w sposób ciągły, dokonując w kolejnych latach obrotowych jednakowego grupowania operacji gospodarczych, wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych; zasadę tą uzupełniono o warunek zapewnienia porównywalności informacji finansowych za kolejne lata obrotowe, tzn. że sprawozdania finansowe muszą pokazywać wynik za bieżący i poprzedni rok obrotowy a  w kolejnych sprawozdaniach zawarte informacje muszą być ze sobą porównywalne
• Zasada istotności – ustawodawca daje możliwość zmiany dotychczas stosowanych rozwiązań w zakresie rachunkowości na inne ( również przewidziane ustawą); zasada ta wskazuje jakie zdarzenia wpływają znacząco na sytuację majątkową, finansową  oraz wynik finansowy jednostki i powinny być uwzględnione w sprawozdaniu finansowym; aby uzyskać takie informacje trzeba wyodrębnić wszystkie istotne operacje, które finansowo opisują działalność organizacji
• Zasada memoriału – według niej w księgach rachunkowych oraz w sprawozdaniu finansowym należy ująć tylko te zdarzenia gospodarcze, które dotyczą danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty
• Zasada współmierności– w księgach danego okresu ujmujemy wszystkie osiągnięte przez jednostkę przychody i koszty, które w sposób pośredni i bezpośredni przyczyniły się do powstania tych przychodów, a więc koszty współmiernie z osiągniętymi przychodami
• Zasada kontynuacji działania – zakłada, że w dającej się przewidzieć przyszłości organizacja będzie nadal działać w niezmienionym istotnie zakresie
• Zasada ostrożnej wyceny – zobowiązuje ona do dokonywania realnej wyceny aktywów, w tym celu należy uwzględnić przede wszystkim zmniejszenia wartości użytkowej lub handlowej składników aktywów, w tym również dokonywane w postaci odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych. Należy również uwzględnić niewątpliwe pozostałe przychody operacyjne  i zyski nadzwyczajne, wszystkie poniesione pozostałe koszty operacyjne i straty nadzwyczajne oraz rezerwy na znane jednostce ryzyko, grożące straty oraz skutki innych zdarzeń
• Zasada rzetelności (wiarygodności) – zasada ta zobowiązuje do rzetelnego przedstawienia obrazu organizacji, polega na tym, że rachunkowość musi odzwierciedlać w wyniku zastosowania prawidłowej ewidencji operacji gospodarczych rzetelny i wiarygodny obraz stanu majątkowego danego podmiotu gospodarczego
• Zasada zakazu kompensaty – oznacza, że nie można dobrowolnie kompensować ze sobą kosztów różnych co do rodzaju aktywów i pasywów, przychodów i związanych z nimi kosztów. Zdarzenia jednego rodzaju, które można kompensować i wykazywać łącznie wynik to np. różnice kursowe, zbycie niefinansowych aktywów trwałych oraz zbycie inwestycji

• Zasada wyższości treści nad formą – oznacza ona to, że operacje gospodarcze muszą być ujęte w księgach i wykazane w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.

 

Autorki:

Katarzyna Molewska

Monika Kaniuk