Za nieterminową płatność za fakturę przedsiębiorcy mają prawo do rekompensaty 40 euro w obrocie profesjonalnym na mocy ustawy, lub wyższej – gdy udowodnią koszty odzyskiwania należności.
Płynność finansowa – czyli zdolność do terminowego regulowania bieżących zobowiązań – decyduje o trwaniu przedsiębiorstwa na rynku w krótkim okresie. Doświadczenia państw wysoko rozwiniętych pokazują, że utrata płynności finansowej jest główną przyczyną upadłości zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw. Na szczęście wierzyciele nie są bezbronni.
40 euro rekompensaty za nieterminową płatność
Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych zawiera mechanizmy ochronne dla wierzycieli. Oprócz odsetek za nieterminową płatność, przewiduje możliwość dochodzenia od dłużnika rekompensaty w wysokości równowartości kwoty 40 euro. Zgodnie z art. 10 ust. 1. Wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, równowartość kwoty 40 euro przeliczonej na złote według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności.
Wierzyciel nabywa prawa do w/w roszczenia, gdy spełnił świadczenie i nie otrzymał zapłaty w ustalonym terminie. Roszczenie to jest wymagalne już z chwilą nabycia uprawnienia do jego żądania. Warto przy tym zauważyć, że wierzyciel nie musi wykazywać, jakie faktycznie poniósł koszty związane z odzyskiwaniem należności.
Zobacz w czym nasi eksperci mogą Ci pomóc >>
Co, gdy 40 euro to za mało?
W sytuacji, gdy koszty odzyskiwania należności przewyższają równowartość kwoty 40 euro, wierzyciel ma prawo domagać się od dłużnika zwrotu wyższej kwoty. Musi jednak wówczas udowodnić wysokość poniesionej szkody w związku z nieterminową zapłatą. Zgodnie z art. 10 ust. 2. Oprócz kwoty, o której mowa w ust. 1, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.
Czy rekompensata obejmuje wszystkie transakcje?
Zgodnie z art. 10 ust. 3. Uprawnienie do kwoty, o której mowa w ust. 1, przysługuje od transakcji handlowej, z zastrzeżeniem art. 11 ust. 2 pkt 2. Przez pojęcie transakcji handlowej należy rozumieć umowę, której przedmiotem jest odpłatna dostawa towaru lub odpłatne świadczenie usługi, jeżeli strony zawierają ją w związku z wykonywaną działalnością. Przepisy zatem odnoszą się do świadczeń wynikających z umów zawieranych w obrocie profesjonalnym. Regulacji tych nie stosuje się do umów zawieranych między przedsiębiorcą a konsumentem.
Czy liczba faktur ma znaczenie?
Rekompensata ma stanowić zadośćuczynienie za koszty odzyskiwania należności wynikającej z transakcji handlowej. Co do zasady przysługuje wierzycielowi od każdej umowy, niezależnie od liczby wystawionych w ramach jej wykonywania faktur. Odstępstwo od tej reguły stanowi art.11 ust. 1: Strony transakcji handlowej mogą ustalić w umowie harmonogram spełnienia świadczenia pieniężnego w częściach, pod warunkiem że ustalenie takie nie jest rażąco nieuczciwe wobec wierzyciela. Jeżeli strony transakcji handlowej ustaliły w umowie, że świadczenie pieniężne będzie spełniane w częściach, uprawnienie przysługuje w stosunku do każdej niezapłaconej części odnośnie:
1) odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1,
2) kwoty, o której mowa w art. 10 ust. 1, oraz zwrotu poniesionych kosztów odzyskiwania należności, o których mowa w art. 10 ust. 2.
Ile dokładnie wynosi kwota rekompensaty?
Przepisy wyraźnie stanowią, że wierzycielowi przysługuje równowartość kwoty 40 euro. W związku z tym konieczne jest przeliczenie tej kwoty na złote zgodnie z art. 10 ust. 1 według średniego kursu euro ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
Przykład: dla faktury, której termin płatności przypada na 10 stycznia 2019 roku należy zastosować kurs średni euro ogłoszony przez NBP ostatniego dnia roboczego grudnia tj. 31 grudnia 2018 roku i należną kwotę obliczyć wg wzoru: 40 eur x 4,3000 = 172 złote.
Wystarczający argument?
Rekompensata w wysokości równowartości 40 euro jest jednym z instrumentów walki z opóźnieniami w płatnościach. Ma na celu skłonienie dłużników do regulowania zobowiązań w terminie. Wprowadzenie tego rozwiązania do porządku prawnego miało na celu zwalczanie opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych. Z pewnością pozwala wierzycielom zwiększyć szanse na odzyskanie należności, zwłaszcza w przypadku faktur o niższych wartościach. Niestety – jak pokazują statystyki zadłużenia firm – nie we wszystkich przypadkach.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o terminach zapłaty w transakcjach handlowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 684, z 2018 r. poz. 650)
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 11 grudnia 2015 r. (Sygn. akt III CZP 94/15)
