Jakie jest stanowisko Ministerstwa Finansów w sprawie możliwości stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów – preferencji, która od 2022 roku cieszy się rosnącą popularnością?
Od 2022 roku autorskie koszty podatkowe cieszą się zwiększoną popularnością, co wynika zapewne z niekorzystnych dla podatników zmian, jakie wprowadził Polski Ład. Ministerstwo Finansów wydało wcześniej interpretację ogólną, odnoszącą się do wątpliwości podatników związanych ze stosowaniem 50% kosztów uzyskania przychodów (KUP), która stanowi wykładnię ewentualnej możliwości stosowania tej preferencji także obecnie.
Prawa autorskie twórców do utworu
18 września 2020 roku Minister Finansów wydał ww. interpretację ogólną przepisów prawa podatkowego dotyczącą stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów do honorarium autorskiego. W interpretacji tej, prócz odwołania się do przepisów o podatku dochodowym, pojawiły się także odniesienia do regulacji dotyczących praw autorskich i praw pokrewnych, które pozostają w bezpośrednim związku z omawianą preferencją.
Minister Finansów przypomniał, że 50% KUP mają zastosowanie wyłącznie do twórców z tytułu korzystania lub rozporządzania przez nich prawami autorskimi, jeśli osiągają oni przychody z tytułów wymienionych w art. 22 ust. 9b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Możliwość zastosowania 50% KUP jest zatem ściśle powiązana z powstaniem „utworu” w rozumieniu prawa autorskiego.
Utwór, czyli co?
Przez „utwór” trzeba rozumieć każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). „Ustalonym utworem” będzie taka jego forma, która daje możliwość zapoznania się z nim osobie trzeciej.
Z 50% kosztów skorzystać będzie mógł również utwór jeszcze nieukończony. Twórca może zbyć prawa majątkowe do utworu odpłatnie, chyba że odrębna umowa stanowi inaczej. Wynagrodzenie, które otrzyma twórca w ramach zbycia stanowi przedmiot preferencji określonej w umowie o podatku dochodowym od osób fizycznych.
50% KUP do całego czy do części wynagrodzenia?
Minister Finansów w swojej interpretacji potwierdził, że utwór może powstać w ramach stosunku pracy, czy umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia lub o dzieło), a wynagrodzenie uzyskane z tych umów może stanowić honorarium autorskie, w odniesieniu do którego przysługują 50% koszty.
Jeśli chodzi o metodę wyliczania honorarium, to Minister Finansów potwierdził, że żadne przepisy nie określają zasad ustalania honorarium – czyli jego wysokość leży w zakresie swobody kontraktowej stron umowy. Ważne jest jedynie to, aby fakt uzyskania przychodu z praw autorskich i jego wysokość zostały odpowiednio udokumentowane.
Stosunek pracy, a prawa autorskie do utworów
We omawianej interpretacji ogólnej resort finansów zwraca uwagę na wątpliwości podatników związane z rozporządzaniem prawami autorskimi do utworów, które powstały w czasie stosunku pracy. Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o prawie autorskim, jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron. Jest to nabycie następcze w drodze tzw. cessio legis. Przed przyjęciem utworu prawa autorskie przysługują twórcy. Na skutek przyjęcia utworu pracodawca nabywa w sposób pochodny majątkowe prawa autorskie do utworu i w momencie przyjęcia utworu dochodzi do rozporządzenia majątkowym prawem autorskim.
Wyrok NSA w sprawie 50% KUP
Mniej więcej rok po opublikowaniu interpretacji MF (dokładnie 7 września 2021 roku) Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok w omawianej sprawie, z którego wynika, że:
- 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku PIT nie wyklucza stosowania 50% KUP względem honorarium, które ustalone jest na podstawie procentowej określonej części wynagrodzenia proporcjonalnie przypadającej na działalność pracownika mającą twórczy charakter;
- kalkulacja wynagrodzenia autorskiego może zostać określona jako czas poświęcony przez pracownika na stworzenie utworu pracowniczego, ustalonego np. w oparciu o prowadzoną przez pracodawcę ewidencję.
50% KUP od 2022 roku
Wysokość maksymalnego odliczenia z tytułu stosowania 50% KUP zależy od kwoty stanowiącej górną granicę pierwszego przedziału skali podatkowej, czyli od tzw. progu podatkowego. Od 2022 roku, zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez Polski Ład, zwiększono tę kwotę z 85 582 zł do 120 000 zł. Spowodowało to, że przedmiotowa preferencja zyskała na atrakcyjności. Tym bardziej warto indywidualnie przeanalizować kiedy jest możliwe bezpiecznej jej stosowanie.
Sprawdź >> Doradztwo podatkowe << Grant Thornton
