Jakie skutki podatkowe dla pracownika i pracodawcy ma nienależny w całości lub w części zwrot: wpłaty do PPK, wpłaty powitalnej lub dopłaty rocznej? Co się dzieje w takiej sytuacji od strony podatkowej, gdy taki zwrot powstał w wyższej, niższej bądź równej kwocie od nienależnych wpłat do PPK?
Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to system oszczędzania, który został etapowo wprowadzony od 1 lipca 2019 roku. Pracownik może dobrowolnie dołączyć do PPK i ewentualnie w każdej chwili z niego zrezygnować, natomiast zakład pracy ma obligatoryjny obowiązek jego uruchomienia.
Zgodnie z ustawą z 4 października 2018 roku o pracowniczych planach kapitałowych, na środki znajdujące się w PPK składają się:
- składki pracownika,
- składki pracodawcy,
- składki opłacane z budżetu państwa.
Każdy pracownik uczestniczący w programie PPK ma obowiązek ponoszenia wpłaty podstawowej w wysokości 2% od swojego wynagrodzenia brutto. Natomiast wysokość obowiązkowej wpłaty podstawowej pracodawcy wynosi 1,5% liczonej od pracowniczego wynagrodzenia.
Zatrudniony, jak i zakład pracy, mogą zadeklarować ponadto chęć wpłaty dodatkowej w wysokości nieprzekraczającej 2% pensji pracownika oraz do 2,5% wynagrodzenia dla wpłat finansowanych przez pracodawcę.
Wpłaty na fundusz PPK, które finansuje zatrudniający, stanowią przychód ze stosunku pracy pracownika zgodnie z art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W związku z tym zakład pracy ma obowiązek naliczyć i pobrać od wpłat do PPK zaliczkę na podatek według skali podatkowej 12% lub 32% – w zależności od dochodu pracownika.
Wpłaty do PPK dokonywane przez pracownika są obliczane i pobierane w terminie wypłaty jego wynagrodzenia. Składka pracodawcy do PPK obliczana jest w terminie wypłaty wynagrodzenia uczestnika PPK, natomiast jej pobranie następuje w momencie transferu do wybranej instytucji finansowej, tj. najpóźniej do 15. dnia następującego po miesiącu, w którym została ona obliczona. W momencie zapłaty powstaje dla pracownika przychód z tytułu sfinansowanej przez zakład pracy wpłaty do PPK.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie kadrowo-płacowym? >> Skorzystaj z outsourcingu kadrowo-płacowego Grant Thornton >>
Co to jest nienależna wpłata powitalna lub dopłata roczna do PPK?
Jak wskazuje treść art. 28a ustawy o pracowniczych planach kapitałowych – wpłaty do PPK, wpłata powitalna lub dopłaty roczne, które okażą się nienależne w całości lub w części, będą podlegać zwrotowi na rzecz finansującego daną wpłatę. W związku z tym, zwrot związany z nienależną wpłatą do PPK wywołuje skutki podatkowe dla zatrudnionego oraz zatrudniającego, uwarunkowane tym, czy powstał on w wyższej, niższej bądź równej kwocie od nienależnych wpłat do PPK.
Nienależna wpłata do PPK powstaje w sytuacji, gdy mimo rezygnacji pracownika z uczestnictwa w pracowniczych planach kapitałowych, pracodawca obliczy, pobierze i dokona wpłaty do instytucji finansowej.
Nadwyżka zwróconych środków z PPK
W przypadku, gdy pracownik i pracodawca z racji uzyskania zwrotu środków od instytucji finansowej w kwocie wyższej niż pierwotnie sfinansowane przez zakład pracy i etatowca nienależne wpłaty – nadwyżka zwróconych funduszy staje się przychodem dla tych dwóch podmiotów stosunku pracy.
Przychód dla pracownika na powyższą okoliczność będzie zaliczony do tzw. innych źródeł na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Instytucja finansowa PPK będzie miała obowiązek wykazania tego przychodu w części F informacji PIT-11, a etatowiec rozliczy go w swoim zeznaniu rocznym.
Natomiast przychód zakładu pracy w związku z nadwyżką związaną ze zwrotem – ponad kwotę sfinansowanych przez pracodawcę wpłat, będzie dla niego przychodem z tytułu art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT albo art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT.
Zakład pracy w miesiącu otrzymania zwrotu środków w związku z nienależnymi wpłatami do PPK rozliczy koszty uzyskania przychodów. Tymczasem pracownik – odliczy kwotę nienależnych wpłat do PPK sfinansowanych przez zatrudniającego od podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym.
Niedobór zwróconych środków z PPK
W sytuacji, w której pracownik i pracodawca otrzymali zwrot od nienależnych wpłat składek do PPK w niższej kwocie (od opłaconych przez nich środków) z powodu nieuwzględnienia przez zatrudniającego rezygnacji z uczestnictwa w programie PPK przez pracownika, ma on prawo do ubiegania się od pracodawcy wypłaty świadczenia w wysokości tej różnicy. Zakład pracy nie będzie miał kosztów uzyskania przychodu z tego tytułu, natomiast pracownik nie będzie posiadał przychodu zgodnie z treścią ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W miesiącu otrzymania zwrotu środków z tytułu nienależnych wpłat do PPK sfinansowanych przez zakład pracy – rozliczy on koszty uzyskania przychodu, a pracownik będzie zobowiązany do odliczenia wartości wpłat nienależnie sfinansowanych przez pracodawcę od podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym.
Zwrot środków z PPK w kwocie równej wobec wymaganej
W sytuacji zwrotu przez instytucję finansową środków w kwocie równej nienależnie dokonanym wpłatom w związku z obliczeniem, pobraniem i dokonaniem nienależnych wpłat do PPK przez zakład pracy – zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie ma z tego tytułu przychodu dla stron stosunku pracy.
Zakład pracy, w miesiącu otrzymania zwrotu nienależnie wpłaconych środków do PPK – przez niego dotowanych – na podstawie art. 22 ust. 7c ustawy o PIT bądź art. 15 ust. 4i ustawy o CIT, będzie miał obowiązek rozliczenia kosztów uzyskania przychodu w związku ze zrealizowaną wpłatą do PPK. Powyższa kalkulacja będzie polegała na zmniejszeniu kosztów uzyskania przychodów w danym miesiącu, bądź też powiększeniu przychodów o całość kwoty wpłat sfinansowanych przez zatrudniającego.
Pracownik będący uczestnikiem PPK, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 5 ustawy o PIT, odliczy wartość wpłat nienależnie dokonanych przez pracodawcę od podstawy opodatkowania w zeznaniu podatkowym związanych ze zwrotem od instytucji finansowej nienależnie wpłaconych do PPK środków, które opłacił zatrudniający, a były one pierwotnie przychodem podlegającym opodatkowaniu.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie doradztwa podatkowego? >> Skontaktuj się z zespołem doradców podatkowych Grant Thornton <<
Ewa Gulczyńska
Specjalista ds. kadr i płac w Departamencie Outsourcingu. Od 2017 roku związana z Grant Thornton. Absolwentka Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji oraz Podyplomowego Studium Prawa Ubezpieczeniowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Ukończyła Kurs Specjalisty ds. Kadr i Płac w Stowarzyszeniu Księgowych w Polsce, dzięki czemu zajmuje się outsourcingową obsługą małych i średnich przedsiębiorstw.
