Zmiany w VAT - skutki przyjęcia pakietu SLIM VAT 3

Skutki pakietu SLIM VAT 3 dla podatników podatku VAT będą najbardziej zauważalne od lipca 2023 roku, kiedy wejdzie w życie większość z nich. Co dokładnie i kiedy się zmieni?

Zapowiadane zmiany w podatku VAT, tzw. pakiet SLIM VAT 3, które miały wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2023 roku, ostatecznie w większości będą obowiązywały od 1 lipca br. Pakiet zmian został ogłoszony w Dz. U. z 5/06/2023, pod poz. 1059. Poniżej przedstawiamy przedziały czasowe obowiązywania najważniejszych zmian.

Zmiany w VAT od 6 czerwca 2023 roku

1. Dodano możliwość przekazywania środków między rachunkiem VAT członka grupy VAT a rachunkiem VAT przedstawiciela grupy VAT.

2. Dodano możliwość nakładania sankcji VAT przez organy skarbowe oraz celno-skarbowe w dowolnej wysokości, ale nie wyższej niż 30%, 20%, 15% kwoty zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwoty zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe. Przy ustalaniu sankcji organy te muszą jednak wziąć pod uwagę:

• okoliczności powstania nieprawidłowości,
• rodzaj i stopień naruszenia ciążącego na podatniku obowiązku, które skutkowało powstaniem nieprawidłowości,
• rodzaj, stopień i częstotliwość stwierdzanych dotychczas nieprawidłowości dotyczących nieprzedawnionych zobowiązań w podatku,
• kwotę stwierdzonych nieprawidłowości, w tym kwotę zaniżenia zobowiązania podatkowego, kwotę zawyżenia zwrotu różnicy podatku, zwrotu podatku naliczonego lub różnicy podatku do obniżenia podatku należnego za następne okresy rozliczeniowe,
• działania podjęte przez podatnika po stwierdzeniu nieprawidłowości w celu usunięcia skutków nieprawidłowości.

Nowe zasady ustalania sankcji będą stosowane również, gdy nieprawidłowość będzie wynikała
z postępowań podatkowych, kontroli podatkowych / kontroli celno-skarbowych, wszczętych
i niezakończonych przed dniem wejścia w życie przepisu.

Zmiany w VAT od 1 lipca 2023 roku

1. Podwyższono limit wartości sprzedaży z 1,2 mln EURO do 2 mln EURO, uprawniający uzyskanie statusu małego podatnika.

2. Rozszerzono katalog płatności, które można dokonywać z rachunku VAT o:

• podatek od wydobycia niektórych kopalin oraz odsetki za zwłokę w podatku od wydobycia niektórych kopalin,
• podatek od sprzedaży detalicznej oraz odsetki za zwłokę w podatku od sprzedaży detalicznej,
• opłatę od środków spożywczych oraz dodatkową opłatę,
• zryczałtowany podatek od wartości sprzedanej produkcji oraz odsetki za zwłokę w podatku od wartości sprzedanej produkcji,
• podatek tonażowy oraz odsetki za zwłokę w podatku tonażowym,
• opłaty od tzw. małpek, dodatkową opłatę.

3. W zakresie korekty, po otrzymaniu dokumentów uprawniających do zastosowania stawki 0%przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów (WDT) określono, że otrzymanie dokumentów potwierdzających dokonanie WDT uprawnia do zastosowania stawki 0% i wykazania jej w ewidencji za okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WDT i dokonania korekty deklaracji podatkowej oraz informacji podsumowującej. Nowe zasady dotyczą również dostaw, które miały miejsce do 30/06/2023, a korekta będzie dokonana po tej dacie.

4. Zniesiono wymóg posiadania faktury dokumentującej wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Z przepisów przejściowych wynika, że:

• nie dokonuje się korekty, jeżeli obowiązek podatkowy w WNT powstał po 30/06/2023, a dotychczasowy 3 miesięczny termin na otrzymanie faktury mija po 1/07/2023;
• dokonanie korekty podatku naliczonego do 30/06/2023 (in minus) –w tym przypadku, aby ponownie uwzględnić VAT naliczony, należy czekać na otrzymanie faktury; po jej otrzymaniu można uwzględnić VAT naliczony za okres rozliczeniowy, w którym został uwzględniony VAT należny z tytułu WNT.

5. Doprecyzowano stosowanie kursu waluty dla faktur korygujących w przypadku, gdy faktura została wystawiona w walucie obcej. Co do zasady, w przypadku, gdy zostanie wystawiona faktura korygująca, podstawę opodatkowania w walucie obcej (in plus, in minus) do przeliczenia stosuje się kurs z faktury pierwotnej (historyczny). Z tej zasady można zrezygnować w przypadkach:  

• wystawienia zbiorczej faktury korygującej dotyczącej dostaw lub świadczenia usług na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie (udzielenie opustu, obniżka ceny) – wówczas przeliczenia dokonuje się według:

1. 1. kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej albo
   2. ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej, przy czym w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro;

• wystawienia zbiorczej faktury korygującej (udzielenia opustu lub obniżki ceny) w odniesieniu do dostaw towarów lub świadczonych usług wykonywanych w danym okresie na jego rzecz (z tytułu dostaw, dla których nabywca jest podatnikiem, WNT, importu usług), udokumentowanych fakturą dotyczącą tego okresu – wówczas przeliczenia dokonuje się według:

1. 1. kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej albo
   2. ostatniego kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny na ostatni dzień poprzedzający dzień wystawienia tej faktury korygującej, przy czym w takim przypadku waluty inne niż euro przelicza się z zastosowaniem kursu wymiany każdej z nich względem euro.

6. Dodano możliwość składania korekt deklaracji poza systemem OSS i IOSS bezpośrednio do Łódzkiego Urzędu Skarbowego oraz zmodyfikowano termin płatności podatku VAT w tych procedurach – zastosowano regułę, zgodnie z którą termin płatności upływa również w przypadku, gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy.

W przypadku upływu 3 lat od złożenia deklaracji i zaprzestania korzystania z procedury OSS / IOSS, zmiany państwa członkowskiego identyfikacji, podatnik / podmiot zagraniczny / pośrednik, dla którego państwem członkowskim konsumpcji jest Polska, składa korektę VAT drogą elektroniczną, za pomocą aplikacji informatycznej udostępnionej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do Łódzkiego Urzędu Skarbowego – poza systemem OSS / IOSS.

W pozostałych przypadkach te podmioty nadal sporządzają korekty w bieżącej deklaracji w systemie OSS / IOSS.

7. Dodano możliwość rezygnacji z dokonania korekty odliczonego podatku VAT, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2%. Gdy proporcja ustalona dla zakończonego roku jest mniejsza, niż proporcja wstępna, możliwość rezygnacji z dokonania korekty stosuje się pod warunkiem, że kwota podatku VAT naliczonego niepodlegającego odliczeniu wynikająca z:

• różnicy między ustalonymi proporcjami oraz
• korekty środków trwałych i WNiP (z wyłączeniem korekty ŚT oraz WNiP, których wartość początkowa nie przekracza 15.000 zł)

– nie przekroczy 10.000 zł.

8. Zniesiono obowiązek uzgadniania z naczelnikiem urzędu skarbowego w formie protokołu proporcji szacunkowej do odliczenia podatku naliczonego. Trzeba będzie zawiadomić naczelnika US o przyjętej proporcji w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK_VAT.

Zmiana dotyczy również podatników, dla których naczelnik US przywrócił zarejestrowanie w związku z wykreśleniem grupy VAT, której był członkiem, z rejestru podatników, jeśli uzna, że w odniesieniu do niego kwota obrotu dla ustalenia proporcji byłaby niereprezentatywna.

W tym przypadku również należy zawiadomić naczelnika US do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym ta proporcja została zastosowana po raz pierwszy, nie później jednak niż w dniu przesłania ewidencji JPK_VAT.

9. Zwiększono kwotę uprawniającą do uznania, że proporcja odliczenia, określona przez podatnika, wynosi 100%, w sytuacji gdy proporcja ta przekroczyła u niego 98%, z obecnych 500 zł do 10 tys. zł – zmiana dotyczy podatników wykonujących w ramach działalności czynności opodatkowane i zwolnione z VAT i umożliwia odliczenie całej kwoty VAT w przypadku podatników, u których znaczną część obrotu stanowią czynności opodatkowane VAT.

W sytuacji, gdy proporcja:

• przekroczyła 98% oraz kwota podatku niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku, była mniejsza niż 000 zł, podatnik ma prawo do odliczenia 100% podatku VAT,
• nie przekroczyła 2%, podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku VAT.

Zmiana ma zastosowanie do całego obrotu osiągniętego od 1/01/2023 w przypadku:

• ustalania proporcji i preproporcji na 2024 rok,
• dokonywania korekty podatku naliczonego po zakończeniu 2023 roku.

Zmiana ma również zastosowanie dla podatników, którzy dla ustalania preproporcji na 2025 rok, przyjmują dane za 2023 rok, zgodnie z przepisami rozporządzenia o preproporcji, oraz którzy przy dokonywaniu korekty po zakończeniu 2024 roku uwzględniają dane za 2023 rok.

10. Rozszerzono katalog podatników, którzy mogą wnioskować o wydanie WIS o:

• podmioty publiczne w rozumieniu ustawy z dnia 19 grudnia 2008  o partnerstwie publiczno-prywatnym (Dz. U. z 2023 r. poz. 30 i 203) – w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia wynagrodzenia w związku z zawieraną umową o partnerstwie publiczno-prywatnym,
• zamawiającego w rozumieniu ustawy z dnia 21 października 2016  o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz. U. z 2023 r. poz. 140) – w zakresie mającym wpływ na sposób obliczenia wynagrodzenia koncesjonariusza wraz z ewentualną płatnością od zamawiającego w związku z zawieraną umową koncesji na roboty budowlane lub usługi.

11. Zniesiono opłatę od wniosku za wydanie WIS. Nadal jednak obowiązuje opłata z tytułu przeprowadzonych badań i analiz.

12. WIS (wiążące informacje stawkowe), WIA (wiążące informacje akcyzowe), WIT (wiążące informacje taryfowe), WIP (wiążące informacje o pochodzeniu ) są wydawane przez Dyrektora KIS.

13. Zmieniono warunki uprawniające do zwrotu podatku VAT w terminie 15 dni. Warunki jakie trzeba spełnić, aby uzyskać zwrot w w/w terminie (zmiany pogrubiono):

• za trzy kolejne okresy rozliczeniowe, a w przypadku podatnika rozliczającego się kwartalnie, za jeden okres rozliczeniowy, poprzedzające bezpośrednio okres, w rozliczeniu za który podatnik występuje z wnioskiem o zwrot, udział procentowy:

1. 1. łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas online w danym okresie rozliczeniowym w całkowitej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, dokonanej przez podatnika w danym okresie rozliczeniowym, był nie niższy niż 70% (zgonie z art. 146k ust. 1a UoVAT – obowiązuje w okresie 1/07/2023-30/06/2025);
   2. otrzymanych płatności zrealizowanych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych, w tym również przy użyciu usługi polecenia przelewu z tytułu sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas online, dokumentowanej paragonami z oznaczeniem, z którego wynika, że płatność została dokonana przy użyciu karty płatniczej, przez wykonanie płatności mobilnej lub polecenia przelewu, zgodnym z formą otrzymanej płatności, w stosunku do łącznej wartości sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przy zastosowaniu tych kas w danym okresie rozliczeniowym, był nie niższy niż 55% (zgodnie z art. 146k ust. 1a UoVAT obowiązuje w okresie 1/07/2023-30/06/2025);

• przez kolejne 6 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres w rozliczeniu, za który podatnik występuje z wnioskiem o zwrot, łączna wartość sprzedaży wraz z podatkiem, zaewidencjonowanej przez tego podatnika przy zastosowaniu kas online, za każdy okres rozliczeniowy, była nie niższa niż 000 zł;
• za okres w rozliczeniu, za który podatnik występuje z wnioskiem o zwrot:

1. 1. kwota różnicy podatku, wykazana przez podatnika nie przekracza dwukrotnej wysokości podatku wynikającego u tego podatnika ze sprzedaży zaewidencjonowanej w okresie rozliczeniowym przy zastosowaniu kas online;
   2. kwota podatku naliczonego lub różnicy podatku, nierozliczona w poprzednich okresach rozliczeniowych i wykazana w deklaracji nie przekracza 3.000 zł;
   3. podatnik złożył deklarację przed upływem terminu do jej złożenia;

• podatnik przez kolejne:

1. • 2 miesiące poprzedzające bezpośrednio okres w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot:

• • • był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny,
    • składał za każdy okres rozliczeniowy JPK_VAT;

1. • 3 miesiące poprzedzające bezpośrednio okres w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, posiadał rachunek rozliczeniowy lub imienny rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, zawarty w wykazie tzw. Biała lista;
   • 6 miesięcy poprzedzających bezpośrednio okres w rozliczeniu, za który występuje z wnioskiem o zwrot, prowadził ewidencję przy zastosowaniu kas online.

Zmiany w VAT od 15 września 2023 roku

Dodano możliwość wystawiania i wydawania nabywcy paragonu fiskalnego lub faktury za zgodą nabywcy, w postaci elektronicznej – tzw. HUB paragonowy.

Pozostałe zmiany

Odroczono o rok obowiązek prowadzenia elektronicznie ksiąg rachunkowych, KPiR, ewidencji przychodów oraz przekazywania organom podatkowym JPK_CIT i JPK_PIT.

* W przypadku podatników CIT z rokiem podatkowym innym niż kalendarzowy chodzi o rok podatkowy rozpoczynający się odpowiednio po 31.12.2024, 31.12.2025 lub 31.12.2026 r.

** W przeliczeniu na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym poprzedniego roku podatkowego/obrotowego.

Potrzebujesz wsparcia w zakresie finansowo-księgowym? Sprawdź >> outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton <<  

Agnieszka Michalak

Menedżer z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem w outsourcingu usług księgowych dla spółek kapitałowych oraz osobowych, zarówno z kapitałem polskim, jak i zagranicznym. Z Grant Thornton związana od października 2012 r., gdzie do czerwca 2016 r. odpowiadała między innymi za prawidłową pracę wieloosobowego zespołu księgowego oraz relacje z klientami Spółki. Zaangażowana w nadzór i koordynację projektów outsourcingowych. Odpowiadała za pełną obsługę księgową firm, dla których była dedykowanym ekspertem. Od lipca 2016 roku jest Liderem oraz osobą odpowiedzialną za rozwój zespołu The Center of Excellence w Departamencie Outsourcingu. Jej zadaniem jest wdrażanie w sposób systematyczny rozwiązań usprawniających pracę pozostałych osób poprzez m.in. optymalizację wykorzystania narzędzi IT.