Od 2023 roku prowadzenie postępowań przygotowawczych oraz wystąpienia przed sądem w sprawach karnych skarbowych i z ustawy o rachunkowości powierzono naczelnikom urzędów skarbowych każdego z województw. Jaki ma to wpływ na określenie organu, do którego należy złożyć czynny żal?
Czynny żal, to zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego, złożone przez jego sprawcę do organu powołanego do ścigania przestępstw skarbowych lub wykroczeń skarbowych, które – po spełnieniu określonych warunków – daje sprawcy gwarancję uniknięcia kary. Zgodnie z art. 16 par. 1 kodeksu karnego skarbowego (KKS), nie podlega karze za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Warto wiedzieć, że sprawcą takiego czynu może być wyłącznie osoba fizyczna.
Wzór czynnego żalu
Przepisy nie określają dokładnego wzoru tzw. czynnego żalu. Powinno ono jednak zawierać:
- oznaczenie osoby składającej czynny żal,
- oznaczenie adresata, czyli naczelnika właściwego urzędu skarbowego,
- opis popełnionego czynu i jego okoliczności,
- wskazanie osób, które miały związek z popełnionym czynem zabronionym,
- informację, czy sprawca naprawił swój czyn, a jeżeli tego nie zrobił – to w jaki sposób i w jakim terminie zobowiązuje się do jego naprawienia.
Jeśli czynny żal jest wnoszony w związku z tym, że nie została złożona w terminie deklaracja podatkowa, deklarację tę należy przesłać wraz z czynnym żalem.
Zmiany w czynnym żalu od 2023 roku
Zgodnie z przywołanym wcześniej art. 16 par. 1 KKS, aby skorzystać z dobrodziejstwa czynnego żalu, o popełnieniu czynu zabronionego należy zawiadomić organ powołany do ścigania. Z uwagi na fakt, że pojęcie „organu powołanego do ścigania” nie zostało zdefiniowane zarówno w KKS, jak i w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej, to po wejściu w życie rozporządzenia z 13 października 2022 roku dotyczącego właściwości urzędów skarbowych w zakresie postępowań w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe, pojawiły się pytania oraz rozbieżności interpretacyjne związane z tym, gdzie od 2023 roku należy składać czynny żal. Czy do organów podatkowych właściwych miejscowo dla danego podatnika, czy może wyłącznie do jednego z 16 naczelników wyznaczonych wspomnianym rozporządzeniem.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie finansowo-księgowym? Sprawdź >> outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton <<
Ministerstwo Finansów wyjaśnia do kogo składać czynny żal
Ministerstwo Finansów w wypowiedzi dla „Dziennika Gazety Prawnej” wyjaśniło, że wejście w życie ww. rozporządzenia nie ma wpływu na określenie organu właściwego do rozpoznania czynnego żalu. Jak informuje resort, czynny żal można składać tak, jak dotychczas – czyli do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla podatku, w zakresie którego sprawca dokonuje zawiadomienia stosownie do art. 16 § 1 KKS. Równocześnie, jak dodało Ministerstwo, złożenie czynnego żalu do organu niewłaściwego nie pozbawi skuteczności takiego zawiadomienia. Organ niewłaściwy przekaże je do właściwego naczelnika urzędu skarbowego, nie powodując przy tym żadnych negatywnych konsekwencji dla strony składającej zawiadomienie.
Jaki jest termin na złożenie czynnego żalu w 2023 roku?
Zgodnie z art. 16 § 5 pkt 1 KKS czynny żal jest bezskuteczny, jeżeli zostanie złożony w czasie, w którym organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego.
