Czy dokumentowanie transakcji zwolnionych z VAT również powinno odbywać się przy użyciu systemu KSEF? Jakie ustawodawca przewidział rozwiązanie? Kiedy takie faktury możemy wystawiać poza tym systemem?
Przede wszystkim warto pamiętać, że podmioty zwolnione z VAT a transakcje zwolnione z podatku VAT to dwa różne pojęcia.
Transakcje, które podlegają zwolnieniu według ustawy VAT zostały wymienione przez ustawodawcę w Dziale VIII Rozdziale 2 oraz 3 tejże ustawy. Zwolnienie to wynika wprost z rodzaju usługi lub przedmiotu, który miałby podlegać opodatkowaniu. Oto wybrane, spośród kluczowych kategorii zwolnień:
- usługi edukacyjne, w tym szkolenia, kursy i inne formy edukacji;
- usługi medyczne świadczone przez lekarzy i inne osoby uprawnione do zawodów medycznych;
- niektóre usługi finansowe i ubezpieczeniowe, np. reasekuracyjne;
- wynajem i dzierżawa nieruchomości z określonymi wyjątkami;
- działalność teatrów czy muzeów;
- usługi pocztowe;
- usługi społeczne, m.in. opieka nad dziećmi i osobami starszymi;
- usługi religijne świadczone przez organizacje religijne w zakresie czynności religijnych;
- wybrane usługi i towary dostarczane przez organizacje charytatywne.
Zwolnienie z VAT podmiotowe jest związane bezpośrednio z podmiotem prowadzącym działalność gospodarczą, która w standardowych warunkach podlegałaby opodatkowaniu. Ze zwolnienia podmiotowego VAT mogą skorzystać te podmioty gospodarcze, których sprzedaż nie przekroczyła 200 000 zł (bez podatku) w poprzednim roku podatkowym , zgodnie z art. 113 ustawy VAT. Do tej sprzedaży nie wlicza się również m.in. WDT (tj. wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów), sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie jest opodatkowana w kraju, przychodów ze sprzedaży środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji na podstawie ustawy o podatku dochodowym.
Dla podmiotów rozpoczynających działalność w bieżącym roku skorzystanie ze zwolnienia również jest możliwe, o ile podmioty te nie przewidują przekroczenia limitu wskazanego w ustawie. Rozpoczynając działalność w trakcie roku należy pamiętać o zastosowaniu proporcji w wyliczeniu kwoty limitu, odpowiednio uwzględniając czas prowadzenia działalności w bieżącym roku.
Zwolnienie z obowiązku stosowania KSeF
Zgodnie z art. 106ga. ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, obowiązek wystawiania faktur ustrukturyzowanych nie dotyczy transakcji dokumentowanych:
„1) przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju;
2) przez podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju, który posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia działalności nie uczestniczy w dostawie towarów lub świadczeniu usług, dla których wystawiono fakturę;
3) przez podatnika korzystającego z procedur szczególnych, o których mowa w dziale XII w rozdziałach 7, 7a i 9, dokumentujących czynności rozliczane w tych procedurach;
4) na rzecz nabywcy towarów lub usług będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej;
5) w przypadku odpowiednio udokumentowanych dostaw towarów lub świadczenia usług, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 106s.”
W przypadku wyżej wymienionych wyjątków od stosowania systemu KSeF, stosuje się dokumentowanie transakcji za pomocą faktur elektronicznych lub w postaci papierowej.
Podmiot lub transakcja zwolniona z VAT a KSeF
W przypadku przedsiębiorców zwolnionych z VAT obowiązek korzystania z systemu e-faktur nastąpi z dniem 1 stycznia 2025 roku, a nie jak dla większości 1 lipca 2024 roku. Jednak sytuacja wynikająca z przepisów budzi pewne wątpliwości.
W sytuacji, gdy fakturę wystawi podatnik VAT, podmiot zwolniony musi ją odebrać w systemie KSeF, a więc wdrożenie KSeF należy zaplanować wcześniej, niż na 1 stycznia 2025 roku.
Natomiast patrząc na dokumentowanie transakcji zwolnionych z VAT, należałoby zastanowić się czy mówimy o podmiocie zwolnionym z VAT czy podatniku VAT czynnym. Jeżeli mamy do czynienia z sytuacją, iż podatnik wykonuje równocześnie sprzedaż zwolnioną z VAT i opodatkowaną, prawodawca wskazuje, iż dla fakturowania czynności zwolnionych – o ile nie są świadczone na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej – musi stosować faktury ustrukturyzowane już od 1 lipca 2024 roku.
Z kolei zwolnienie podmiotowe i przedmiotowe jednocześnie dla danego przedsiębiorstwa powoduje, że stosowanie systemu KSeF należy rozpatrywać od 1 stycznia 2025 roku, jednak należy zwrócić uwagę na kwestię odbierania faktur ustrukturyzowanych od podmiotów czynnych VAT w okresie przejściowym.
Potrzebujesz wsparcia w zakresie finansowo-księgowym? Sprawdź >> outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton <<
Podsumowując, podmiot mający styczność z transakcjami zwolnionymi z VAT musi rozważyć dla kogo jest sprzedawana usługa lub towar oraz czy może skorzystać ze zwolnienia wskazanego w art. 106ga. ust.2.
Zbliżający się obowiązkowy KSeF rodzi wiele wątpliwości i pytań, jednak ma na celu przede wszystkim uszczelnienie systemu podatkowego naszego kraju, a co za tym idzie, zwiększenie poziomu weryfikacji prawidłowości rozliczeń podatkowych bez zaangażowania podatników i kontroli skarbowych.
