Pierwszym rokiem, za który będzie należny podatek minimalny, jest rok 2024. Kogo dotyczy ta danina, a kogo nie? Ile wynosi podstawa opodatkowania i jaka jest stawka podatku minimalnego oraz kiedy należy go zapłacić?
Podatek minimalny, który jest kolejną formą opodatkowania podatkiem CIT, został wprowadzony do ustawy CIT od 1 stycznia 2022 roku. Z uwagi na sytuację polityczno-gospodarczą ustawodawca zawiesił obowiązywanie nowych regulacji do 31 grudnia 2023 roku. Wyjątek dotyczy podatników, których rok podatkowy nie pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Jeśli rok podatkowy rozpoczął się przed 1 stycznia 2024 r., a zakończy po 31 grudnia 2023 r., to stosowanie nowych przepisów będzie zawieszone jeszcze do zakończenia takiego roku podatkowego. Oznacza to, że od 2024 roku podatnicy muszą rozważyć czy podlegają pod opodatkowanie podatkiem minimalnym.
Kogo dotyczy podatek minimalny?
Opodatkowaniu minimalnym podatkiem dochodowym podlegają polscy rezydenci podatkowi, nierezydenci prowadzący działalność poprzez zlokalizowany w Polsce zagraniczny zakład oraz podatkowe grupy kapitałowe, które w danym roku podatkowym:
- poniosły stratę ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych, albo
- osiągnęły udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2%.
Przy kalkulacji wyżej wspomnianej straty i udziału dochodów w przychodach nie uwzględnia się:
- zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, kosztów wynikających z nabycia, wytworzenia lub ulepszenia środków trwałych lub wykorzystywania środków trwałych na podstawie umowy leasingu, jeżeli odpisów amortyzacyjnych dokonuje korzystający;
- wzrostu kosztów uzyskania przychodów z tytułu zakupu energii elektrycznej, cieplnej lub gazu przewodowego (stanowiącego dodatnią różnicę między kosztami uzyskania przychodów poniesionymi z tego tytułu w roku podatkowym, za który należny jest minimalny podatek, a kosztami poniesionymi z tego tytułu w roku poprzedzającym);
- zapłaconego podatku akcyzowego, podatku od sprzedaży detalicznej oraz podatku od gier;
- 20% kosztów uzyskania przychodów, o których mowa w art. 15 ust. 4g-4h ustawy o CIT (tzw. koszty pracownicze).
Kto nie będzie podlegał pod opodatkowanie podatkiem minimalnym?
Nie wszyscy podatnicy CIT będą objęci podatkiem minimalnym. Zasadniczo opodatkowanie tym podatkiem nie będzie dotyczyło podmiotów, które między innymi:
- podlegają opodatkowaniu estońskim CIT;
- są stroną umowy o współdziałanie;
- niedawno rozpoczęli działalność – w roku podatkowym rozpoczęcia działalności i dwóch kolejnych latach podatkowych;
- uzyskali przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku poprzednim;
- są małymi podatnikami;
- których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, a sam podatnik nie posiada (bezpośrednio lub pośrednio) więcej niż 5% udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną czy też innych praw majątkowych o charakterze powierniczym;
- wchodzą w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udział w kapitale zakładowym pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, a udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 2%.
Jaka obowiązuje stawka podatku minimalnego i co stanowi podstawę opodatkowania?
Zgodnie z art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT, minimalny podatek wynosi 10% podstawy opodatkowania. Podatnik ma prawo wyboru jednego z dwóch sposobów kalkulowania podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym.
Pierwszy sposób wyliczenia podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym polega na zsumowaniu poniższych elementów:
- kwoty 1,5% przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych osiągniętych w danym roku podatkowym;
- kosztów usług niematerialnych poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych lub z rajów podatkowych lub kosztów nabycia określonych usług lub praw niematerialnych, w części w jakiej ich wartość przekroczy 3 mln zł oraz 5% podatkowej EBIDTA;
- kwoty poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego w części przewyższającej 30% podatkowej EBIDTA.
Drugi sposób kalkulacji podstawy opodatkowania stanowi kwota odpowiadająca 3% wartości osiągniętych w roku podatkowym przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych.
Jaki jest termin zapłaty podatku minimalnego?
Minimalny podatek dochodowy jest płatny raz – na koniec roku. Nie ma obowiązku uiszczania zaliczek na ten podatek w trakcie trwania roku podatkowego.
Podatnicy podatku dochodowego z rokiem podatkowym równym kalendarzowemu minimalny podatek dochodowy zapłacą po raz pierwszy za 2024 rok, czyli do 30 marca 2025 roku. Natomiast podatnicy z rokiem podatkowym innym niż kalendarzowy zapłacą minimalny podatek dochodowy na koniec 3 miesiąca od ostatniego miesiąca roku podatkowego, który rozpoczął się przed 1 stycznia 2024 roku (czyli w terminie złożenia przez nich deklaracji CIT-8).
