Kolejny etap zmian legislacyjnych dla branży transportowej w 2025 roku

Kondycja branży transportowej w dużej mierze zależy od dynamicznie zmieniającej się sytuacji geopolitycznej i gospodarczej na świecie. W odpowiedzi na te uwarunkowania wprowadzane są liczne zmiany legislacyjne, które mają na celu dostosowanie przepisów do aktualnych realiów rynkowych. Część nowych regulacji już obowiązuje, natomiast kolejne zmiany planowane są na nadchodzące miesiące 2025 roku.

Nowy projekt zmieniający przepisy Ustawy o transporcie drogowym

Pierwsze zmiany w Ustawie o transporcie drogowym weszły w życie już w grudniu 2024 roku, umożliwiając polskim przewoźnikom wynajem, z pewnymi ograniczeniami, zagranicznych pojazdów. Kolejne zmiany mają na celu zwiększenie efektywności wykonywania kontroli podmiotów uczestniczących w przewozach drogowych oraz wzmocnienie egzekucji przepisów prawa dotyczących wykonywania przewozu drogowego rzeczy przez podmioty uprawnione. Projektowane zmiany regulują zasady zlecania krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego rzeczy oraz przewozu kabotażowego. Obowiązki zostaną nałożone na podmioty wykonujące inne czynności związane z przewozem, czyli na: spedytorów, nadawców i podwykonawców. Każdy z nich będzie musiał weryfikować posiadanie przez przewoźnika wymaganych dokumentów oraz przechowywać je przez 5 lat.

Projektowana ustawa rozszerza także taryfikator kar pieniężnych, zawarty w załączniku nr 3 do ustawy, dotyczący naruszeń przepisów o zlecaniu krajowych, międzynarodowych i kabotażowych przewozów drogowych podmiotom nieuprawnionym. Spedytorzy, nadawcy i podwykonawcy będą podlegać m.in. karze 200 000 zł za zlecenie przewozu podmiotowi bez wymaganych zezwoleń lub licencji.

Projekt ustawy o transporcie drogowym jest nadal procedowany i ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Ulepszona wersja inteligentnych tachografów do wszystkich pojazdów

Kolejne zapowiadane zmiany ponownie wynikają z konieczności dostosowania się do wymogów unijnych. Tym razem koncentrują się na ujednoliceniu modeli tachografów wykorzystywanych we wszystkich pojazdach. Zgodnie z przepisami rozporządzenia UE 165/2014, pierwszy termin obowiązkowej wymiany tachografów (instalowanych do 14 czerwca 2019 r.), dla pojazdów wykonujących przewozy rzeczy i osób minął 31 grudnia 2024 roku. Od tego momentu przewoźnicy realizujący transport międzynarodowy musieli wymienić tachografy analogowe i cyfrowe pierwszej generacji na nowoczesne urządzenia drugiej generacji. Jednak 18 grudnia 2024 roku przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich UE osiągnęli porozumienie w sprawie okresu przejściowego do wymiany tachografów. Dzięki temu, przewoźnicy, którzy nie zdążyli zastąpić tachografów analogowych lub cyfrowych pierwszej generacji, do końca lutego 2025 roku nie byli karani finansowo. Jednakże, od 19 sierpnia 2025 roku wszystkie pojazdy realizujące transport międzynarodowy w UE muszą być wyposażone w tachografy G2V2. Komisja Europejska nie przewiduje żadnego okresu przejściowego przy wymianie tachografów po tej dacie, co może spowodować poważne konsekwencje dla przewoźników, którzy tego nie dopilnują.

Zgodnie z informacją Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego (GITD) obowiązek wymiany tachografów dotyczy wyłącznie tych pojazdów, którymi wykonywane są międzynarodowe przewozy drogowe objęte przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. (WE) nr 561/2006, co oznacza, że w przypadku międzynarodowych przewozów drogowych, odbywających się wyłącznie na terytorium Wspólnoty lub pomiędzy Wspólnotą, Szwajcarią i państwami EOG, obowiązuje wymóg stosowania tachografów inteligentnych wersji drugiej. Natomiast dla przewozów, które rozpoczynają lub kończą się w państwie trzecim (stronie Umowy AETR) lub przebiegają tranzytem przez państwo trzecie strony Umowy AETR, stosuje się przepisy Umowy AETR, gdzie wymaganie dotyczące tachografów inteligentnych nie obowiązuje.

Nowe zasady rozliczeń opłat drogowych w Szwajcarii

Szwajcara jest kolejnym krajem, który automatyzuje system rozliczania opłat drogowych. Od 1 czerwca 2025 roku dotychczasowy system zostanie zastąpiony przez Europejską Usługę Opłaty Elektronicznej (EETS), która stanie się podstawową metodą poboru opłat drogowych dla pojazdów. EETS znacząco ułatwia podróżowanie między krajami, które wdrożyły ten system. Pozwala bowiem na regulowanie należności w różnych państwach Unii Europejskiej za pomocą jednego urządzenia pokładowego. Obecnie z rozwiązania korzysta co najmniej 15 krajów, w tym m.in. Austria, Francja, Hiszpania, Niemcy i Polska.

Elektroniczne zezwolenia EKMT od 2026 roku

Wciąż trwają prace nad wdrożeniem elektronicznego systemu zezwoleń Europejskiej Konferencji Ministrów Transportu (EKMT), które uprawniają do wykonywania nieograniczonej liczby przejazdów pomiędzy państwami należącymi do tej organizacji. W ramach projektu planowane jest uruchomienie aplikacji mobilnej, która umożliwi przewoźnikom korzystanie z zezwoleń w formie cyfrowej. Obecnie udostępniono platformę testową, z której będzie można korzystać do końca 2025 roku. Aby uzyskać do niej dostęp, należy złożyć wniosek w jednej z dwóch form. Wersja papierowa wymaga przesłania wniosku podpisanego przez osoby upoważnione, zgodnie ze sposobem reprezentacji wskazanym w KRS lub CEIDG, pocztą tradycyjną lub poprzez kuriera, bądź dostarczenia go osobiście do Sali Obsługi w godzinach 8:00–16:00. Wersja elektroniczna natomiast polega na wysłaniu wniosku z podpisami elektronicznymi (np. profilem zaufanym) na adres e-mail: zezwolenia.rzeczy.btm@gitd.gov.pl.

Po zakończeniu okresu testowego, zgodnie z komunikatem Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego, od 1 stycznia 2026 roku zezwolenia EKMT oraz karnety do tych zezwoleń będą dostępne wyłącznie w formie elektronicznej.

Dopasowanie opłaty elektronicznych do wymogów unijnej dyrektywy

Ministerstwo Infrastruktury planuje wprowadzić nowe opłaty drogowe. Ma to związek z opublikowanym w ostatnim kwartale 2024 roku, projektem nowelizacji ustawy o drogach publicznych. Celem zmian jest zmniejszenie emisji CO2 oraz ograniczenie zanieczyszczeń powietrza.

Proponowane zmiany przewidują zmianę opłaty elektronicznej. Zgodnie z przepisami zawartymi w projektowanej ustawie opłata będzie się składać z 3 elementów: istniejącej już opłaty infrastrukturalnej, dotychczas pobieranej oraz dwóch nowych opłat związanych z kosztami zewnętrznymi. Pierwsza z nich dotyczy emisji CO2 i będzie różnicowana na podstawie klasy emisji CO2, a druga odnosi się do zanieczyszczenia powietrza i będzie różnicowana według klas EURO.”

Zgodnie z zapowiedziami, druga połowa 2025 roku powinna obfitować w liczne zmiany w zakresie regulacji dotyczących branży transportowej. Jednak nie wszystkie daty wejścia w życie nowych przepisów są znane. Dlatego warto bacznie śledzić rozwój sytuacji, by być na bieżąco i nie przeoczyć ważnych regulacji, które mogą wpłynąć na działalność przedsiębiorstw transportowych.

Potrzebujesz wsparcia w zakresie finansowo-księgowym? Sprawdź >> outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton <<