Korekta wyboru metody ustalania różnic kursowych

Różnice kursowe

Z różnicami kursowymi najczęściej spotykają się przedsiębiorcy prowadzący interesy z kontrahentami zagranicznymi. To zjawisko powstaje w trakcie realizacji transakcji (kupna lub sprzedaży) w walutach obcych, gdy kurs waluty z dnia wystawienia faktury różni się od kursu z dnia faktycznej zapłaty. W praktyce wyróżnia się dwa rodzaje różnic kursowych – dodatnie i ujemne. Różnica dodatnia powstaje wtedy, gdy otrzymana kwota (poniesiony koszt) jest wyższa (niższa) niż kwota widoczna na fakturze. Z kolei różnica ujemna powstaje, gdy otrzymana kwota (poniesiony koszt) jest niższa (wyższy) niż ten przedstawiany na fakturze.

Różnice kursowe mają istotne znaczenie podatkowe, ponieważ mogą zwiększać lub zmniejszać podstawę opodatkowania. Z tego względu istotne jest ich właściwe udokumentowanie i rozliczenie, tak aby opodatkowaniu podlegał rzeczywisty wynik finansowy przedsiębiorcy, czyli faktycznie poniesiony koszt czy uzyskany przychód. W celu takiego rozliczenia stosuje się korekty różnic kursowych według wybranej metody.

Metoda podatkowa – tylko zrealizowane różnice

Metoda podatkowa opiera się na zasadzie kasowej. Oznacza to, że do przychodów i kosztów podatkowych zalicza się wyłącznie różnice kursowe, które zostały faktycznie zrealizowane – czyli powstały w wyniku zapłaty należności lub zobowiązań w walucie obcej. Różnice wynikające z wyceny bilansowej (tzw. niezrealizowane) nie mają wpływu na wynik podatkowy, dopóki nie nastąpi faktyczna płatność.

Metoda rachunkowa – pełne ujęcie różnic

Z kolei metoda rachunkowa (bilansowa) pozwala na uwzględnianie zarówno zrealizowanych, jak i niezrealizowanych różnic kursowych. Opiera się ona na przepisach ustawy o rachunkowości i wymaga spełnienia określonych warunków, m.in. obowiązku stosowania tej metody przez co najmniej trzy lata podatkowe (licząc od początku roku podatkowego, w którym przyjęto tę metodę) oraz badania sprawozdań finansowych przez firmę audytorską. Różnice kursowe są w tym przypadku ujmowane w wyniku finansowym na bieżąco, również na dzień bilansowy.

Zmiana metody – kiedy i jak?

Podatnik może zmienić wybraną metodę ustalania różnic kursowych – z podatkowej na rachunkową lub odwrotnie. Zmiana ta wymaga odpowiedniego rozliczenia różnic kursowych na moment przejścia oraz poinformowania o tym w zeznaniu CIT-8.

W przypadku wyboru bilansowej metody ustalania różnic kursowych jednostka, która uprzednio stosowała metodę podatkową powinna na pierwszy dzień roku podatkowego, w którym wybrała metodę bilansową, zaliczyć odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów naliczone różnice kursowe ustalone na podstawie przepisów o rachunkowości na ostatni dzień poprzedniego roku podatkowego. Przy rezygnacji z metody rachunkowej, podatnik na ostatni dzień roku podatkowego, w którym stosuje tę metodę, powinien zaliczyć odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów naliczone różnice kursowe ustalone na podstawie przepisów o rachunkowości.

Korekta wyboru metody – stanowisko NSA

Sąd uznał, że brak jest przepisów wyraźnie zakazujących takiej korekty, a art. 81 § 1 Ordynacji podatkowej dopuszcza możliwość zmiany deklaracji podatkowej, o ile nie upłynął termin przedawnienia. To orzeczenie otwiera drogę do bardziej elastycznego podejścia w zakresie wyboru metody rozliczania różnic kursowych, szczególnie w sytuacjach, gdy zmiana ta lepiej odzwierciedla specyfikę działalności podatnika.

Stosowanie korekt pozwala nie tylko na spełnienie obowiązków podatkowych, ale także na realne odzwierciedlenie sytuacji firmy. Wybór właściwej metody korekty może mieć znaczenie dla wyniku finansowego przedsiębiorstwa, dlatego warto dostosować ja do specyfiki prowadzonej działalności. Jednocześnie warto pamiętać, że przedsiębiorca ma prawo do zmiany metody korekty na określonych zasadach. Taka elastyczność pozwala lepiej zarządzać ryzykiem walutowym i dostosować rozliczenia do aktualnych potrzeb oraz strategii finansowej firmy.

Potrzebujesz wsparcia w zakresie finansowo-księgowym? Sprawdź >> outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton <<