Nowe regulacje, wprowadzone nowelizacją ustawy o CIT, PIT oraz zryczałtowanym podatku dochodowym, w dużej mierze wpływają na funkcjonowanie dużych, globalnych przedsiębiorstw. W szczególności ograniczyły możliwości zaliczania części wydatków do kosztów.
Dowiedz się więcej o doradztwie podatkowym->
Jedna z istotnych dla przedsiębiorców zmian zakłada wyodrębnienie w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych źródła przychodów w postaci zysków kapitałowych oraz rozdzielenie dochodów uzyskiwanych z tego źródła od pozostałych dochodów podatnika. Zdaniem ustawodawcy, zabieg ten ma ograniczyć wykazywanie straty w operacjach gospodarczych dokonywanych z użyciem posiadanego majątku i obniżanie o wysokość takiej straty dochodów wygenerowanych w następstwie prowadzenia podstawowej działalności.
Podatnicy muszą więc rozgraniczać te źródła przychodów i odrębnie określać uzyskany z tych źródeł wynik podatkowy – dochód bądź stratę. W konsekwencji w przepisach ustawy o CIT z początkiem 2018 roku pojawiło się odrębne źródło przychodów (dochodów) – przychody(dochody) uzyskiwane z „zysków kapitałowych”.
- Jeżeli więc podatnik, w następstwie prowadzonej działalności i przeprowadzanych operacji gospodarczych, osiągnie w roku podatkowym zarówno dochody z „zysków kapitałowych”, jak i dochody z pozostałej działalności, to wówczas przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym (19% stawką podatku) będzie łączny dochód uzyskany z obu tych źródeł.
- Jeżeli jednak, w następstwie prowadzonej działalności i przeprowadzanych operacji gospodarczych, podatnik uzyska dochód tylko z jednego z tych źródeł, a w drugim z tych źródeł poniesie stratę, to wówczas opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegać będzie uzyskany z jednego źródła dochód, bez pomniejszania go o stratę poniesioną w drugim źródle przychodów. O wysokość takiej straty, poniesionej w roku podatkowym w danym źródle dochodów (przychodów), podatnik może obniżyć swój dochód osiągnięty z tego źródła dochodów (przychodów) w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość takiego obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie będzie mogła przekroczyć 50% kwoty tej straty. Analogiczne odliczenie straty tylko w danym źródle dochodów, poprzez obniżenie dochodu uzyskanego z tego źródła w kolejnych 5 latach podatkowych, dotyczy także sytuacji, w której w roku podatkowym podatnik poniesie stratę w obu źródłach przychodów, tj. stratę w źródle przychodów (dochodów) zdefiniowanym jako „zyski kapitałowe” i stratę „w źródle” jakim będą przychody uzyskiwane z pozostałych źródeł przychodów.
Branża finansowa z innymi zasadami
Nowe zasady rozdzielania źródeł przychodów nie obejmą wszystkich sektorów, m.in. branży finansowej. Wynika to z faktu, że dla takich firm operacje finansowe nie stanowią co do zasady działalności dodatkowej i okazjonalnej, ale jeden ze standardowych elementów działalności operacyjnej. Konieczności wyodrębniana źródeł przychód nie podlegają więc banki i inne instytucje finansowe, dla których przychody wymienione w art. 7b ustawy o CIT stanowią przedmiot podstawowej działalności gospodarczej. Są to podmioty, w przypadku których prowadzenie określonej działalności wymaga m.in. uzyskania stosownego zezwolenia, stosowania szczególnych norm, i która to działalność podlega szczególnej kontroli, np. w odniesieniu do banków istnieje ściśle określony katalog czynności bankowych obejmujących kategorie przychodów wymienione w tym przepisie.
Dla instytucji finansowych zbywanie wierzytelności, obrót papierami wartościowymi, pochodnymi instrumentami finansowymi etc. stanowi normalną część typowej działalności. Równocześnie w przypadku podmiotów działających na rynku, udział przychodów niefinansowych jest marginalny i w praktyce stanowiłby tylko dodatkowe utrudnienie pod względem operacyjnym. W przypadku tego rodzaju podmiotów przewidziano, że wszelkie uzyskiwane przez nie przychody zaliczane będą do tego samego źródła tj. do zysków kapitałowych.
Natomiast w przypadku ubezpieczycieli, lokowanie środków finansowych w papiery wartościowe pozostaje w bezpośrednim związku z prowadzoną działalnością ubezpieczeniową, gdyż w działalności tej konieczne jest zabezpieczanie środków finansowych na realizację zobowiązań wynikających z umów ubezpieczenia. Z tego względu przychody uzyskiwane z „zysków kapitałowych”, związane z ich działalnością podstawową oraz przychody z działalności ubezpieczeniowej (ze składek) i koszty uzyskania tych przychodów uwzględniane są w ramach jednego źródła przychodów.
Ograniczenia w odliczaniu odsetek
Znaczne zmiany zaszły także w zakresie zaliczania pewnych wydatków do kosztów uzyskania przychodów przez spółki powiązane. Jak podkreślono w uzasadnieniu do nowelizacji ustaw o podatkach dochodowych, jednym z powszechnie stosowanych przez przedsiębiorstwa międzynarodowe sposobów na zmniejszenie ich globalnych zobowiązań podatkowych jest wykorzystywanie mechanizmu nadmiernych płatności z tytułu odsetek.
W konsekwencji uchylono z przepisów ustawy o CIT te dotyczące tzw. cienkiej (niedostatecznej) kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 oraz ust. 6, 7g i 7h). Ponadto zmieniono art. 15c, nadając mu w całości nową treść. Zmiany te spowodowały, że z początkiem 2018 roku rozszerzono ograniczenia w rozliczaniu kosztów na każde finansowanie dłużne, a więc również to występujące u podmiotów niepowiązanych.
Z innych obowiązujących ograniczeń warto wspomnieć też o tym dotyczącym możliwości zaliczenia do kosztów wydatków na niektóre usługi niematerialne (np. usługi doradcze, marketingowe, przetwarzania danych), należności licencyjne oraz kosztów ubezpieczeń, gwarancji i poręczeń (z wyłączeniem udzielanych przez podmioty profesjonalne np. banki, towarzystwa ubezpieczeń i reasekuracji) do 5% EBITDA. Limit ma zastosowanie do kosztów przekraczających w roku podatkowym 3 mln PLN.
Obowiązuje także ograniczenie w zaliczaniu do kosztów amortyzacji wartości niematerialnych i prawnych oraz opłat licencyjnych, jeżeli wartości te były przez podatnika (lub przez spółkę osobową, której podatnik jest wspólnikiem), nabyte lub wytworzone a następnie zbyte – do wysokości przychodu uzyskanego z ich pierwotnego zbycia.
Dowiedz się więcej o cenach transferowych->
