Już 1 września 2019 roku Szef Krajowej Administracji Skarbowej opublikuje białą listę podatników VAT. Znajdą się w niej informacje dotyczące zarejestrowania, wyrejestrowania i statusu podatników VAT oraz numery rachunków bankowych przedsiębiorców. Celem jest minimalizacja ryzyka nieświadomego udziału podatników w karuzelach VAT.
Biała lista podatników VAT nie jest czymś zupełnie nowym. Już dziś funkcjonują pewne wykazy w przedmiotowym zakresie. Jednak biała lista ma uporządkować obecną sytuację. Dlatego znajdą się w niej dane o:
- podmiotach, w odniesieniu do których naczelnik urzędu skarbowego nie dokonał rejestracji albo które wykreślił z rejestru jako podatników VAT;
- podmiotach zarejestrowanych jako podatnicy VAT (tj. dane o podatnikach VAT czynnych i zwolnionych), w tym o podmiotach, których rejestracja jako podatników VAT została przywrócona.
W praktyce oznacza to, że obecne rejestry zostaną scalone, co niewątpliwie ułatwi proces wyszukiwania i sprawdzania kontrahentów.
Forma białej listy podatników VAT
Biała lista podatników VAT będzie prowadzona w wersji elektronicznej na stronie internetowej resortu finansów. Będzie także udostępniona w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Wykaz będzie aktualizowany raz na dobę każdego dnia roboczego i będzie można w nim sprawdzić dane kontrahenta z ostatnich 5 lat (starsze dane będą usuwane). To ma być gwarancją dla podatników, że sprawdzany kontrahent jest podatnikiem VAT i potwierdzeniem, jaki w danym momencie jest jego status. Aby wyszukać danego kontrahenta wystarczy wpisać jego NIP lub fragment nazwy czy nazwisko podmiotu.
Biała lista ma wystartować 1 września 2019 r. Dostęp do niej będzie bezpłatny i szybki, a dzięki zawartym w niej danym podatnik otrzyma możliwość prześledzenia historii swojego kontrahenta, jako podatnika VAT. Zmiany w tym obszarze wprowadzono ustawą z 12 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019 poz. 1018).
Jakie informacje będzie zawierała biała lista?
Nowy wykaz będzie dość obszerną bazą danych o przedsiębiorcach. Znajdą się w nim takie dane, jak:
- firma (nazwa) lub imię i nazwisko;
- numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku, jeżeli taki numer został przyznany;
- numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany;
- numer PESEL, o ile podmiot posiada (tylko w zakresie podatników wyrejestrowanych lub którym naczelnik urzędu skarbowego odmówił rejestracji);
- numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany;
- adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną;
- adres stałego miejsca prowadzenia działalności albo adres rejestracyjny, w przypadku braku adresu stałego miejsca prowadzenia działalności – w odniesieniu do osoby fizycznej;
- imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL (tylko w zakresie podatników wyrejestrowanych lub którym naczelnik urzędu skarbowego odmówił rejestracji);
- imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL (tylko w zakresie podatników wyrejestrowanych lub którym naczelnik urzędu skarbowego odmówił rejestracji);
- imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL (tylko w zakresie podatników wyrejestrowanych lub którym naczelnik urzędu skarbowego odmówił rejestracji);
- daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
- podstawę prawną rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT;
- numery rachunków rozliczeniowych, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym.
Należyta staranność dzięki białej księdze
Wykaz z listą i danymi podatników VAT będzie miał kluczowe znaczenie dla dopełnienia należytej staranności przez podatników w celu weryfikacji kontrahentów, a tym samym minimalizacji ryzyka oszustwa czy nadużycia podatkowego.
Ważne: Dla dochowania należytej staranności podatnik powinien zweryfikować swojego kontrahenta, czyli dostawcę towaru i okoliczności transakcji z nim zawieranej (źródło – dokument MF: „Metodyka w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”).
Konsekwencje od 1 stycznia 2020 roku
Wraz z wejściem w życie białej listy, przedsiębiorcy będą zobowiązani do każdorazowego sprawdzenia, przed dokonaniem przelewu na rzecz danego kontrahenta, zgodności jego numerów rachunków rozliczeniowych z danymi opublikowanymi na białej liście podatników. Każdy przelew na kwotę powyżej 15 000 PLN, dokonany na inny niż wskazany w białej liście podatników rachunek bankowy, spotka się z odmową ze strony skarbówki prawa do odliczenia VAT (wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów). W takich sytuacjach podatnik będzie także ponosić solidarną odpowiedzialność (do wysokości kwoty podatku związanego z tą transakcją) za podatkowe zaległości dostawcy. Regulacja ta będzie obowiązywać od 1 stycznia 2020 r. i ma na celu minimalizowanie liczby wpłat na rachunki prywatne przedsiębiorców, do których nie ma zastosowania model podzielonej płatności (tzw. split payment). Tylko płatności z zastosowaniem mechanizmu split payment chronią nabywcę przed odpowiedzialnością solidarną ze sprzedającym. Aby uniknąć sankcji wyłączenia z KUP oraz odpowiedzialności solidarnej z dostawcą, w przypadku zapłaty na niewłaściwy numer rachunku bankowego sprzedawcy, kupujący powinien poinformować naczelnika właściwego urzędu skarbowego o tym facie w terminie 3 dni od daty zlecenia przelewu na niewłaściwy numer rachunku.
