MF planuje „największą nowelizację” Ordynacji podatkowej w ostatnich latach. Jednym z jej elementów ma być zmiana regulacji dotyczących zawieszenia biegu przedawnienia podatkowego. Co w tej kwestii zamierza resort finansów?
„Chcemy zapisać, że wszczęcie postępowania skarbowego nie będzie prowadzić do zawieszenia biegu przedawnienia podatkowego, a więc nie będzie to instrument, który byłby wykorzystywany do tego, aby nie przedawniało się postępowanie podatkowe” – powiedział dyrektor Departamentu Polityki Podatkowej w MF, Marcin Lachowicz.
Przedawnienie podatków cały czas jest źródłem sporów pomiędzy podatnikami a fiskusem. Skarbówka zawiesza jego bieg, często w nieoczywistych dla podatników momentach. Nowelizacja przepisów zakłada z jednej strony likwidację przepisu, który nie dopuszcza do przedawnienia się podatków zabezpieczonych hipoteką albo zastawem, z kolei z drugiej ma zostać wprowadzony przepis, który spowoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia.
Likwidacja niekonstytucyjnego przepisu
Zgodnie z art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.
Przepis ten ustanawia regułę, iż zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką nie ulegają przedawnieniu. Równocześnie stanowi, że po upływie terminu przedawnienia (5 lat licząc od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku), zobowiązania te mogą być egzekwowane jedynie z przedmiotu hipoteki. Należy jednak wspomnieć, że w orzecznictwie wskazuje się, iż:
- 70 § 8 O.p. (Ordynacja podatkowa) jest sprzeczny art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.
- Przepis art. 70 § 8 O.p. jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.
- Ustanowienie hipoteki przymusowej nie wyklucza przedawnienia zabezpieczonego w ten sposób zobowiązania, przy czym termin przedawnienia biegnie na zasadach ogólnych, określonych w art. 70 § 1-7 O.p.
- W przypadku zobowiązań egzekwowanych w oparciu o u.p.e.a. (Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji) wygaśnięcie takiego zobowiązania wskutek przedawnienia stanowi samoistną przesłankę do umorzenia postępowania egzekucyjnego niezależnie od tego, czy zostało zabezpieczone hipoteką, czy też nie.
- Organy nie mogą skutecznie powoływać się na przepis art. 70 § 8 O.p. i egzekwować zaległości bez ograniczenia czasowego.
Projekt nowelizacji ustawy zakłada likwidację art. 70 § 8 Ordynacji podatkowej, ponieważ Trybunał Konstytucyjny uznał w 2013 roku art. 70 § 56, czyli jego niemal identycznie brzmiący odpowiednik, za niekonstytucyjny. Ponadto Trybunał Konstytucyjny zwrócił uwagę na art. 70 § 8 stwierdzając, że budzi on podobne wątpliwości, dlatego wymaga interwencji ustawodawcy. Mimo to przepis do dziś nie został uchylony. Sądy administracyjne w swoich wyrokach nieraz orzekały, że wspominany art. 70 § 7 jest również niekonstytucyjny.
Zdaniem ekspertów proponowane w nowelizacji Ordynacji podatkowej uchylenie art. 70 § 8 O.p. jest korzystną zmianą, ponieważ zlikwidowany zostanie przepis obarczony wtórną niekonstytucyjnością.
Łatwy sposób na przerywanie biegu przedawnienia przez organy podatkowe
W projekcie pojawił się też nowy art. 70 § 4a, który spowoduje przerwanie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wskutek ustanowienia hipoteki albo zastawu skarbowego. Takie rozwiązanie spowoduje, że termin przedawnienia będzie biegł na nowo, czyli od następnego dnia po wpisaniu hipoteki lub zastawu skarbowego
Eksperci obawiają się, że wprowadzony przepis będzie dla organów podatkowych łatwym sposobem na przerywanie biegu przedawnienia. Jak dodają, bieg terminu przedawnienia będzie ulegał przerwaniu poprzez ustanowienie hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego o nawet najmniejszej wartości. Do przerwania biegu terminu przedawnienia wystarczające będzie wydanie decyzji w I instancji.
