Analizując obowiązki organów zarządczych i nadzorujących w zakresie prawidłowego sporządzenia rocznego sprawozdania finansowego oraz ujawnienia informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych rozróżnić można trzy podstawowe rodzaje odpowiedzialności:
– odpowiedzialność cywilną,
– odpowiedzialność karną,
– odpowiedzialność karnoskarbową.
Odpowiedzialność cywilna kierownika jednostki
Zgodnie treścią art. 4a Ustawy o Rachunkowości kierownik jednostki jest zobowiązany aby zapewnić, że roczne sprawozdanie finansowe jednostki oraz sprawozdanie z działalności jednostki zostaną sporządzone zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami. Za szkody wyrządzone swoim działaniem, naruszeniem przepisów lub zaniechaniem działania zapobiegającego naruszeniu tych przepisów grozi odpowiedzialność cywilna kierownika jednostki. Odpowiedzialność ta może być zbiorowa i solidarna z uwagi na fakt, że pod pojęciem kierownika jednostki rozpoznajemy członków zarządu, rad nadzorczych bądź innych organów nadzorujących jednostki.
Odpowiedzialność karna osoby, która przejęła prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz kierownika jednostki
Poza odpowiedzialnością cywilną kierownik jednostki oraz osoba, która przejęła prowadzenie ksiąg rachunkowych jednostki mogą podlegać odpowiedzialności karnej. Dzieję się tak jeśli zajdą następujące okoliczności:
– nie zostanie sporządzone roczne sprawozdanie finansowe,
– sprawozdanie finansowe zawiera nierzetelne dane,
– poszczególne elementy sprawozdania finansowego zostały sporządzone w sprzeczności z przepisami Ustawy o Rachunkowości.
Dodatkowo, zgodnie z art. 79 Ustawy o Rachunkowości sam kierownik jednostki odpowiada za niesporządzenie sprawozdania z działalności jednostki, niepoddanie rocznego sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta oraz za niezłożenie sprawozdania finansowego oraz sprawozdania z działalności zarządu do właściwego sądu rejestrowego.
W związku z niedopełnieniem wymienionych obowiązków kierownikowi jednostki grozić może kara grzywny lub ograniczenia wolności.
Ważne! Jednostka, która mimo wezwania sądu rejestrowego nie złoży rocznego sprawozdania finansowego za 2 kolejne lata obrotowe, może spodziewać się wszczęcia postępowania o rozwiązanie jednostki bez likwidacji. Stanowi tak art. 25a ust. 1 Ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.
Odpowiedzialność karnoskarbowa kierownika jednostki
Wspomniane wyżej elementy nie wyczerpują do końca zakresu odpowiedzialności kierownika jednostki. Jest tak, ponieważ podlega on także odpowiedzialności karnoskarbowej w zawiązku z obowiązkiem ujawnienia danych sprawozdawczych do organów podatkowych.
Art. 80b Kodeksu karnego skarbowego wskazuje, że kto wbrew obowiązkowi nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu rocznego sprawozdania finansowego, opinii lub raportu biegłego rewidenta podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.
Mateusz Mucha
Specjalista ds. księgowości
Grant Thornton
