Jakie są aktualne stawki kar i mandatów za wykroczenia i przestępstwa skarbowe?

Wzrost minimalnego wynagrodzenia wprowadzony od lipca br. przekłada się między innymi na wzrost stawek kar i mandatów za wykroczenia i przestępstwa skarbowe. Ile obecnie wynoszą grzywny z KKS?

 

Od lipca 2023 roku minimalne wynagrodzenie zostało podniesione z 3490 zł do 3600 zł. Ta niewielka zmiana może mieć istotny wpływ na wysokość kar i mandatów orzekanych na podstawie Kodeksu karnego skarbowego (KKS), ponieważ wysokość tych kar określana jest w odniesieniu do minimalnego wynagrodzenia. Sankcje za przestępstwa i wykroczenia karnoskarbowe różnią się znacznie wysokością.  

 

Wykroczenia skarbowe  

Wykroczenie skarbowe to czyn zabroniony pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo. Jeżeli kwota uszczuplenia należności publicznoprawnej nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia – obecnie grzywna wynosi 18.000 zł. Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi. 

Zasadniczo grzywna za wykroczenie skarbowe wynosi od 1/10 do dwudziestokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia, czyli aktualnie od 360 zł do 72.000 zł, chyba że kodeks stanowi inaczej. Najczęściej wymierzana kara grzywny w postaci mandatu karnego, nakładanego przez urząd skarbowy, może być maksymalnie równa pięciokrotności minimalnego wynagrodzenia, czyli 18.000 zł. Wyższe grzywny mogą być wymierzane wyłącznie przez sąd: 

• wyrokiem nakazowym, wydawanym na posiedzeniu bez udziału stron – do 10-krotności minimalnego wynagrodzenia, czyli do 36.000 zł, 

• wyrokiem poprzedzonym rozprawą – do 20-krotności minimalnego wynagrodzenia, czyli do 72.000 zł.  

 

Przestępstwa skarbowe 

Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez KKS pod groźbą kary grzywny określonej w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności. KKS określa również inne możliwe środki karne i zabezpieczające, np. przepadek mienia, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, podanie wyroku do publicznej wiadomości, elektroniczna kontrola miejsca pobytu, terapia i inne. 

Wymierzając karę grzywny, sąd określa wysokość stawki dziennej oraz liczbę. Liczba stawek dziennych może się wahać od 10 do 720, chyba, że kodeks stanowi inaczej. Z kolei wysokość stawki dziennej mieści się w przedziale od 1/30 minimalnego wynagrodzenia, czyli od 120 zł, do jej 400-krotności, czyli 48.000 zł. 

Grzywny za przestępstwa skarbowe mieszczą się więc obecnie w następujących „widełkach”: 

• najniższa wartość to 10 minimalnych stawek dziennych, czyli 1200 zł,
• najwyższa możliwa wartość 720 maksymalnych stawek dziennych, czyli aż 34.560.000 zł.

W miesiącach styczeń-czerwiec 2023 roku wartości te wynosiły odpowiednio: 1.163,33 zł i 33.504.000 zł, natomiast w 2022 roku: 1.003,33 i 28.896.000 zł. 

W drodze wyroku nakazowego sąd może orzec karę grzywny do 200 stawek dziennych, a więc maksymalnie 9.600.000 zł. Dodajmy też, że za usiłowanie popełnienia przestępstwa skarbowego można wymierzyć karę do 2/3 górnej granicy kary przewidzianej dla danego przestępstwa. 

 

Przykładowe wykroczenia i przestępstwa skarbowe oraz grożące za nie kary

Poniżej podajemy listę przykładowych wykroczeń lub przestępstw, oraz grożących za ich popełnienie kar pieniężnych. Nie jest to oczywiście pełen katalog. Podajemy maksymalny wymiar kary – warto mieć jednak na uwadze, że sąd każdorazowo uwzględnia szkodliwość czynu, stopień winy, jak również warunki osobiste, majątkowe i rodzinne sprawcy, jego dochody oraz możliwości zarobkowe. Jeżeli kwota uszczupleń podatkowych w poniższych czynach nie przekracza ustawowego progu 5-krotności minimalnego wynagrodzenia (aktualnie jest to kwota 18.000 zł) lub są to sprawy mniejszej wagi, to sprawca odpowiada tylko za wykroczenie skarbowe, a więc maksymalna kara grzywny wynosi w takim przypadku 72.000 zł. 

• Uchylanie się od opodatkowania poprzez nieujawnianie przedmiotu opodatkowania lub poprzez niezłożenie deklaracji, związane z uszczupleniem podatku – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych, karą pozbawienia wolności, albo obiema tymi karami łącznie. 
• Zatajenie działalności gospodarczej oraz narażenie podatku na uszczuplenie poprzez posługiwanie się nazwiskiem lub nazwą innego podmiotu – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych, karą pozbawienia wolności, albo obiema tymi karami łącznie.
• Narażenie podatku na uszczuplenie lub uzyskanie bezpodstawnego zwrotu podatku poprzez podanie nieprawdy w deklaracji lub zatajenie prawdy – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych, karą pozbawienia wolności, albo obiema tymi karami łącznie. Jeżeli jednak uszczuplenie lub zwrot jest małej wartości, czyli nie przekracza 200-krotności minimalnego wynagrodzenia (720.000 zł), sąd może orzec tylko karę grzywny do 720 stawek dziennych.
• Niezłożenie deklaracji podatkowej w terminie, lub złożenie jej w sposób nieprawidłowy, jeżeli nie wiąże się to z uszczupleniem podatku – karane jest grzywną za wykroczenie skarbowe, a więc do wysokości 72.000 zł.
• Nieprowadzenie ksiąg podatkowych lub rachunkowych oraz prowadzenie ich w sposób nierzetelny – karane jest grzywną do 240 stawek dziennych.
• Nieprzekazanie sprawozdania finansowego właściwemu organowi podatkowemu – karane jest grzywną za wykroczenie skarbowe.
• Nierzetelne wystawienie faktury lub rachunku albo posługiwanie się takim dokumentem – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych, karą pozbawienia wolności, albo obiema tymi karami łącznie.
• Brak wystawienia faktury lub rachunku lub dokonanie sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej – karane jest grzywną do 180 stawek dziennych.
• Niesporządzenie lokalnej dokumentacji cen transferowych, sporządzenie jej niezgodnie ze stanem rzeczywistym lub niezłożenie informacji o cenach transferowych – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych. W przypadku sporządzenia tej dokumentacji lub złożenia informacji po terminie, sprawca karany jest grzywną do 240 stawek dziennych.
• Nieprzekazywanie informacji o schemacie podatkowym – zagrożone jest karą grzywny do 720 stawek dziennych.
• Niezłożenie informacji o samochodach wykorzystywanych wyłącznie do działalności gospodarczej, o której mowa w art. 86a ust. 12 ustawy o VAT lub złożenie jej po terminie albo podanie w niej danych nieprawidłowych, wraz z dokonaniem nieprawidłowego odliczenia VAT – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych. 
• Dokonanie płatności z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności – karane jest grzywną do 720 stawek dziennych. 
• Niewywiązywanie się z obowiązków sprawozdawczych wobec NBP o obrocie dewizowym lub zgłaszanie danych nieprawidłowych jest przestępstwem skarbowym – zagrożonym karą grzywny do 120 stawek dziennych, czyli maksymalnie do 5.760.000 zł.
• Uporczywe naruszanie terminu wpłaty podatku – karane jest grzywną za wykroczenie skarbowe.

 

Zwracamy uwagę, że niektóre z tych czynów są dość powszechne, lecz również stosunkowo łatwe do uniknięcia poprzez zlecenie obsługi księgowej lub podatkowej wyspecjalizowanemu biuru rachunkowemu. Jeśli mają Państwo wątpliwości, czy obecny zespół księgowy w wystarczający sposób wywiązuje się obowiązków, zapraszamy do kontaktu.

 

Potrzebujesz wsparcia w zakresie finansowo-księgowym? Sprawdź >> outsourcing finansowo-księgowy Grant Thornton <<