Za tytułowym tajemnym skrótem stoi Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych. Od 13 października mają obowiązek zgłaszać do niego swoje dane osoby fizyczne sprawujące bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad spółkami prawa handlowego. W przeciwnym razie grożą im sankcje w wysokości do 1 000 000 zł!
PODSUMOWANIE:
- CRBR dotyczy osób kontrolujących spółki handlowe – ma pozwalać na ustalenie ich tożsamości, pełnionej roli oraz posiadanych uprawnień i udziałów w spółce, celu przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy.
- Rejestr jest jawny, prowadzi go minister właściwy do spraw finansów publicznych, w formie elektronicznej.
- Ujawnienie danych jest obowiązkowe, pod rygorem kary finansowej w wysokości do 1 mln złotych.
- W praktyce rejestr ruszy pełną parą 13 kwietnia 2020 roku, ponieważ tyle czasu mają spółki wpisane do KRS-u przed 13 października br. Pozostałe muszą się wpisać do CRBR w zaledwie 7 dni od daty wpisu spółki do rejestru przedsiębiorców!
13 października 2019 r. weszły w życie przepisy powołujące Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR). Ma on przeciwdziałać praniu brudnych pieniędzy oraz poprawiać poziom bezpieczeństwa w przestrzeni gospodarczej kraju. Dla przedsiębiorców oznacza nowe obowiązki.
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych jest nowym rozwiązaniem, które ma przyczynić się do ograniczania wykorzystywania podmiotów korporacyjnych do nielegalnej działalności. Podmioty mogą mieć jednak kłopot z wywiązywaniem się terminowo z obowiązków, ponieważ ustawodawca nałożył krótki, 7-mio dniowy termin na zgłoszenie tzw. beneficjentów rzeczywistych przez osoby uprawnione do reprezentowania spółki do Rejestru oraz wprowadził szeroką definicję beneficjenta rzeczywistego, która może sprawiać problemy interpretacyjne wielu podmiotom niekorzystającym z usług prawniczych. Niewątpliwie, zaletą jest brak opłat za wpis do Rejestru oraz pełna elektronizacja procesu, w tym obejmująca darmowy dostęp do danych. Podmioty obowiązane, które funkcjonowały w gospodarce w momencie wejścia w życie przepisów mają też długi, półroczny czas na dostosowanie się do nowych regulacji, co pomoże w rozpowszechnieniu wiedzy o Rejestrze oraz w rozwiązaniu pojawiających się wątpliwości. – Mateusz Gan, Center of Excellence, Outsourcing Grant Thornton
Kto to jest „beneficjent rzeczywisty”?
Dokładną definicję „beneficjenta rzeczywistego” wyjaśniali kilka dni temu nasi eksperci z Kancelarii prawnej (tutaj). Zgodnie z treścią ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, pod pojęciem „beneficjenta rzeczywistego” ustawodawca rozumie: „osobę fizyczną lub osoby fizyczne sprawujące bezpośrednio lub pośrednio kontrolę nad klientem poprzez posiadane uprawnienia, które wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych, umożliwiające wywieranie decydującego wpływu na czynności lub działania podejmowane przez klienta, lub osobę fizyczną lub osoby fizyczne, w imieniu których są nawiązywane stosunki gospodarcze lub przeprowadzana jest transakcja okazjonalna”.
Beneficjent rzeczywisty nie zawsze oczywisty
Choć w przypadku niewielkich spółek, określenie kto jest beneficjentem rzeczywistym nie nastręcza trudności, to np. w przypadku międzynarodowych spółek, czy podmiotów o skomplikowanej strukturze udziałowej, dotarcie do beneficjentów rzeczywistych może okazać się trudne lub niemal niewykonalne. Drugą sytuacją, nastręczająca trudności, jest ustanowienia zastawu na udziałach spółki, wymagające ustalenia beneficjenta rzeczywistego zastawnika.
Kogo dotyczą przepisy o CRBR?
Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych obejmuje następujące typy spółek:
- jawne,
- komandytowe,
- komandytowo-akcyjne,
- z ograniczoną odpowiedzialnością,
- akcyjne nie notowane na giełdzie.
Osoby uprawnione do reprezentacji w/w spółek mają obowiązek ujawnienia wymaganych przepisami danych na temat beneficjentów rzeczywistych.
Jakie dane trzeba podać do CRBR?
Zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych powinny dokonać osoby uprawnione do reprezentacji danej spółki. Podczas wpisu powinny one podać następujące informacje na temat beneficjenta rzeczywistego: imię i nazwisko, obywatelstwo, państwo zamieszkania, numer PESEL/data urodzenia, wielkość i charakter udziału lub przysługujących uprawnień. Każde zgłoszenie musi zostać opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lub profilem zaufanym ePUAP (co w przypadku nowych spółek może być problematyczne). Rejestr można znaleźć na rządowej stronie pod adresem: https://www.podatki.gov.pl/crbr/.
Jaki jest termin podawania danych?
Spółki wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego przed 13 października 2019 roku mają 6 miesięcy na przesłanie informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Z kolei spółki zarejestrowane po tej dacie na wypełnienie tego obowiązku mają zaledwie 7 dni.
Dodatkowo – jak podają eksperci z Kancelarii prawnej Grant Thornton – „obowiązkowi zgłoszenia w terminie 7 dni podlega także każda zmiana w zakresie informacji przekazanych uprzednio do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych”. Gdy KSH uzależnia skuteczność dokonanej czynności prawnej od konstytutywnego wpisu do KRS, wówczas termin ten biegnie od daty wpisu zmiany danych spółki. W przypadku deklaratoryjnego charakteru wpisu, 7-dniowy termin liczony jest od dnia dokonania czynności wywołującej zmianę (np. od dnia podjęcia stosownej uchwały).
Nie warto zwlekać…
Choć na spełnienie nowego obowiązku informacyjnego istniejące spółki mają sporo czasu, warto pamiętać, że technologia nie jest niezawodna, a masowe odwiedziny rządowych witryn nie raz już powodowały wieszanie się nawet najdoskonalszych systemów teleinformatycznych.
Odrębna sprawa, to dostępność osób uprawnionych do reprezentacji spółki – z tym też różnie w firmach bywa. Zatem im szybciej przedsiębiorcy zgłoszą wymagane informacje do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych, tym dla nich – i ich kieszeni – lepiej.
Sprawdź także >> Będą zmiany dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych <<.
oprac.: Honorata Zakrzewska-Krzyś
